ARCHIWUM
PPP a infrastruktura krytyczna
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) ma kilka kluczowych zalet, które przyczyniają się do wysokiej jakości, odporności oraz konkurencyjnego zarządzania projektami. Oto dlaczego te aspekty są uważane za przewagi PPP:
1. Wysoka jakość:
- Doświadczenie i wiedza fachowa: Firmy prywatne, uczestniczące w PPP, często mają szerokie doświadczenie i know-how w realizacji podobnych projektów. Dzięki temu mogą wprowadzać sprawdzone praktyki, innowacje technologiczne i efektywne metody zarządzania, co przekłada się na wyższą jakość usług i infrastruktury.
- Kontrola jakości: Prywatni partnerzy mają silną motywację do utrzymania wysokiej jakości, ponieważ ich wynagrodzenie i reputacja zależą od spełnienia określonych standardów. Mechanizmy kontraktowe często zawierają klauzule dotyczące jakości, co dodatkowo mobilizuje do utrzymania wysokich standardów.
2. Odporność:
- Długoterminowe zaangażowanie: PPP zazwyczaj obejmuje długoterminowe umowy, co oznacza, że partnerzy prywatni są zaangażowani w cały cykl życia projektu, od budowy po zarządzanie i utrzymanie. To długoterminowe podejście sprzyja budowaniu trwałej i odpornej infrastruktury.
- Zarządzanie ryzykiem: Partnerzy prywatni mają doświadczenie w zarządzaniu ryzykiem, co pozwala na lepsze przygotowanie i reagowanie na ewentualne problemy. Dzięki temu projekty realizowane w ramach PPP są bardziej odporne na zmiany ekonomiczne i technologiczne oraz inne nieprzewidziane wydarzenia.
3. Konkurencyjne zarządzanie:
- Efektywność kosztowa: Konkurencja pomiędzy firmami prywatnymi w procesie przetargowym sprzyja efektywności kosztowej. Prywatne firmy są zmuszone oferować konkurencyjne ceny, jednocześnie starając się maksymalizować jakość usług.
- Innowacyjność: Rywalizacja na rynku stymuluje innowacyjność. Prywatne firmy, chcąc zdobyć kontrakty i wyróżnić się na tle konkurencji, inwestują w nowe technologie i metody zarządzania, co przekłada się na lepsze wyniki projektu.
- Odpowiedzialność i przejrzystość: Umowy PPP często zawierają szczegółowe wymagania dotyczące raportowania i transparentności, co zwiększa odpowiedzialność partnerów prywatnych za realizację projektu. To z kolei sprzyja lepszemu zarządzaniu i nadzorowi nad projektem.
Podsumowując, przewaga zastosowania PPP wynika z synergii, jaka powstaje pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym, łącząc ich najlepsze cechy – wiedzę i doświadczenie prywatnych firm oraz długoterminowe cele i stabilność sektora publicznego. W rezultacie projekty są realizowane na wysokim poziomie jakości, są odporne na ryzyka oraz zarządzane w sposób konkurencyjny i efektywny.
Podsumowanie
VIII Forum Liderów PPP 2023
Partnerstwo publiczna- prywatne to przede wszystkim współpraca poza podziałami. Podczas Forum Liderów PPP szczególnie wybrzmiała konieczność współpracy niezależnie od uwarunkowań politycznych, ponieważ nadrzędnym celem realizacji wysokiej jakości zadań publicznych z pomocą tej formuły, która wymaga kilkudziesięciu lat współpracy, jest interes lokalnej społeczności. Do tej pory jedną z głównych barier wskazywanych przez ekspertów, nie tylko w Polsce, ale na całym świecie, jest niepewność polityczna i zmiany w samorządach oraz rządach. Przychylność polityczna jest podstawowym warunkiem rozwoju partnerstw publiczno- prywatnych.
Forum Liderów PPP to przede wszystkim społeczność ekspercka. W wydarzeniu wzięli udział samorządowcy z całej Polski, przedstawiciele instytucji publicznych oraz sektor prywatny. Wśród gości honorowych byli Prezes Banku Pekao S.A. Jerzy Kwieciński, Senatorzy Adam Szejnfeld i Krzysztof Kwiatkowski oraz Prezydent Olsztyna, Piotr Grzymowicz, przedstawiciele Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Intenational Financial Corporation, International Sustainable Resilience Center i PPP Investment. Wśród panelistów tegorocznej edycji Forum Liderów PPP znaleźli się prezydenci, inwestorzy, instytucje finansujące oraz doradcy. Szczególnie dobrze oceniana była merytoryka wydarzenia.
Tegoroczna konferencja odbyła się 14 czerwca 2023 roku w Giełdzie Papierów Wartościowych. Jest to jedyne w Polsce wydarzenie poświęcone wyłącznie PPP, organizowane przez sektor prywatny cyklicznie od ośmiu lat. Forum Liderów PPP to przestrzeń do obiektywnego i otwartego dialogu o korzyściach i wyzwaniach PPP.
Panel pt. Inwestycje atrakcyjne dla prywatnego inwestora: jakie warunki musi spełnić projekt, żeby przyciągnął inwestorów oraz korzyści z ewaluacji SDG podczas ostatniego czerwcowego Forum Liderów PPP pod patronatem Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej moderował Tomasz Korczyński szef praktyki PPP i Infrastruktury w Dentons; uczestniczyli w dyskusji Piotr Grzymowicz, Prezydent Miasta Olsztyna, Aknur Jumatova, IFC - International Finance Corporation, Przemysław Szulfer Dyrektor ds. Skarbowości i Administracji, WARBUD S.A. Maciej Kopański Dyrektor Inwestycji, BaltCap i Marek Krol Partner - Head of the Banking & Finance. Kochański & Partners. Panel otwierający VIII forum Liderów PPP dotyczył kluczowej kwestii dla zaistnienia partnerstwa – zmaterializowania się projektu po stronie publicznej, który będzie atrakcyjny dla partnera prywatnego. Wbrew pozorom nie jest to proste i rynek PPP cierpi nie tylko z powodu stosunkowo niewielkiej ilości projektów w tej formule w ogóle, ale przede wszystkim dobrze przygotowanych projektów. Co znaczy dobrze przygotowany projekt? Dyskusja w ramach panelu skoncentrowała się na wyciągnięciu przed nawias tych wszystkich cech, działań, kroków które należy podjąć, aby projekt dobrze przygotować zanim zostanie pokazany rynkowi. Wskazywano na potrzebę wnikliwej analizy rynku, jeszcze przed wszczęciem postępowania, wsłuchaniu się w głosy wszystkich interesariuszy, którzy mogą być zaangażowani w proces. Na to nakładając coraz bardziej istotne Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG). Niezwykle cenne uwagi w tym zakresie poczynił Prezydent Olsztyna, Piotr Grzymowicz, czerpiąc z bogatego doświadczenia przy realizacji kluczowego dla miasta projektu budowy spalarni odpadów w formule PPP. Prezydent Grzymowicz dzieląc się swoim doświadczeniem, zwrócił uwagę na to co powinni wiedzieć i na co zwrócić uwagę przedstawiciele samorządów planując swój projekt. Z kolei Przemysław Szulfer, Warbud, oraz Maciej Kopański z BaltCap w punkt ujęli perspektywę drugiej strony, tj. partnera prywatnego, wskazując kluczowe ich zdaniem kwestie, które decydują o zainteresowaniu prywatnego inwestora danym projektem, już na etapie wstępnym. Te dwie optyki, sektora publicznego oraz partnerów prywatnych zostały skonfrontowane ze spojrzeniem doradcy – mecenasa Marka Króla, który podzielił się swoim doświadczeniem w sposobie pozyskiwania partnera prywatnego dla projektów PPP. Niejako klamrą dyskusji było spojrzenie eksperta z zagranicy, Aknur Jumatova, IFC, która mając na uwadze polskie uwarunkowania realizacji projektów PPP, pokusiła się o wskazanie najlepszych praktyk zagranicznych, których celem jest przygotowanie projektu w sposób, który pozwoli na wzbudzenie zainteresowania partnerów prywatnych danym przedsięwzięciem.
Debata druga z udziałem zagranicznych ekspertów, dotyczyła w dużej mierze roli interesariuszy w partnerstwie publiczno- prywatnym. Dyskusję prowadziła Sandra Meunier, wystąpili David A. Dodd CEcD/FM/HLM, founding CEO of the International Sustainable Resilience Center in New Orleans Louisiana, USA, Jelena Tadić PPP Investment, David Baxter Senior PPP Advisor to the International Sustainable Resilience Center (ISRC) New Orleans USA. W dyskusji oceniono, że PPP w coraz większym stopniu koncentrują się na ludziach (interesariuszach) i powinny być postrzegane bardziej niż jako narzędzie przetargowe, ale jako narzędzie realizacji zadań publicznych.
Zrównoważony rozwój i odporność to fundamentalne wartości, które należy przywiązywać do wszystkich aspektów PPP podczas edukowania interesariuszy projektu. Zmiany klimatu i kwestie związane z płcią są w coraz większym stopniu przedmiotem zainteresowania stron i należy je zawsze brać pod uwagę. Potrzeby interesariuszy są dość zróżnicowane – mogą być kierowane przez społeczność, mieć charakter polityczny, a także odzwierciedlać obawy użytkowników. Interesariuszy należy postrzegać inaczej niż partnerów projektu (którzy mają prawny obowiązek wobec projektu). Komunikacja ze wszystkimi interesariuszami od początku do końca projektu jest niezbędna. Ważne jest, aby jak zawsze budować zaufanie i udostępniać dokumenty dotyczące zamówień publicznych do wglądu publicznego (z wyjątkiem informacji poufnych) – tak więc otwarta i przejrzysta komunikacja jest zasadniczo kluczowa. Aby pozyskać interesariuszy, ważne jest, aby wszystkie zamówienia były postrzegane jako konkurencyjne i przejrzyste – jest to podstawowy element składowy otwartego i uczciwego zaangażowania interesariuszy.
Wstępne konsultacje rynkowe – znaczenie pierwszej weryfikacji założeń projektu przez sektor prywatny dla jego późniejszej realizacji i finansowania były tematem drugiej dyskusji panelowej, której gospodarzem merytorycznym i moderatorem była Aleksandra Jankowska z Urzędu Miejskiego w Łomiankach. Swoimi praktycznymi doświadczeniami podzielili się Lilianna Bogusz Europejskie Centrum Wiedzy przy European Investment Bank (EIB) EPEC, Marcin Borek Dyrektor Departamentu Inwestycji Samorządowych Polski Fundusz Rozwoju S.A. (PFR) Jacek Kosiński kancelaria Jacek Kosiński Adwokaci i Radcowie Prawni, Anna Łopaciuk Dyrektor Programu Infrastruktura Transport i Logistyka w Banku Gospodarstwa Krajowego, Katarzyna Kruszka-Pytlik, Dyrektor WGK, Urząd Miasta Poznania; Mariusz Tomiczek z Urzędu Miasta Lubania. Panel dotyczył tematu wstępnych konsultacji rynkowych jako istotnej formie pozyskiwania wiedzy dotyczącej przedmiotu zamówienia przez podmioty publiczne. To ważne narzędzie, które służy identyfikacji najnowszych rozwiązań technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych związanych z planowaną do realizacji inwestycją. Dyskusja w panelu toczyła się wokół trzech głównych tematów: wstępne konsultacje rynkowe jako atrybut partnerstwa publiczno-prywatnego, wysoka jakość wstępnych konsultacji rynkowych to późniejszy sukces realizacji i finansowania inwestycji, rola doradcy zewnętrznego w procesie prowadzenia inwestycji ppp na każdym jego etapie. Paneliści dzielili się swoim bogatym doświadczeniem w temacie wstępnych konsultacji rynkowych zarówno ze strony podmiotu publicznego, jak i instytucji finansującej i doradcy zewnętrznego. Poruszane kwestie dotyczyły formy prowadzenia konsultacji, która byłaby najbardziej efektywna dla podmiotów publicznych, zakresu i tematyki konsultacji, podmiotów zapraszanych do udziału w rozmowach, dysproporcji wiedzy i roli doradcy zewnętrznego. Poruszane były również kwestie trudne etapu konsultacji: tajemnica przedsiębiorstwa, zakłócenie konkurencji, udział osób trzecich w konsultacjach i późniejszych etapach inwestycji ppp. Bardzo dziękujemy za aktywny udział panelistów w dyskusji i cenne spostrzeżenia
Smart city i innowacyjne rozwiązania dla miast oraz budowa ekosystemu niezależności energetycznej (uwzględniającego efektywność) z wykorzystaniem OZE i wodoru, a Ustawa o PPP i inne formy współpracy z prywatnym inwestorem - to temat drugiej debaty eksperckiej w której wystąpili Agata Kozłowska z Invest Support, Angelika Szufel Projekt Wodorowy Sanok, Grzegorz Nowaczewski z Virtual Power Plant, Łukasz Kosobucki Prezes Spółki Komunikacja Miejska Rybnik i Paweł Łączkowski z Deloitte. Tworzenie ekosystemu niezależności energetycznej z wykorzystaniem OZE i wodoru jest procesem, przy którym obowiązkowe jest zrozumienie zmieniających się uwarunkowań regulacyjnych oraz otoczenia biznesowego. Prawnicy są przewodnikami i współautorami każdego z sukcesów opartych na partnerstwie publiczno-prywatnym. Projekt Wodorowy w Sanoku otwiera nowy rozdział w historii Podkarpacia i Polski, W pierwszej kolejności kluczowe będzie zapewnienie ciepła dla mieszkańców miasta, jednak obszarów korzyści będzie więcej.Proekologiczne rozwiązania technologiczne są już na wyciągnięcie ręki. Analizujmy transformacje energetyczną pod kątem maksymalizowania autokonsumpcji energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych. Zielony wodór będzie cenny i może warto rozważyć również scenariusze inne niż spalanie go w celu uzyskiwania ciepła systemowego i ratowania finansów lokalnego dostawcy usług ciepłowniczych. Wprowadzenie autobusów wodorowych należy do najbardziej innowacyjnych ekologicznych przedsięwzięć, stąd też Rybnik wybrał doświadczonego partnera dysponującego niezbędną wiedzą i zasobami. Realizując ekologiczne miejskie projekty nie bójmy się popełniać błędów, gdyż dla każdego innowacyjnego działania, zwłaszcza interdyscyplinarnego, trudno się przed nimi ustrzec. Ważniejsze jest sprawne wyciąganie wniosków oraz ciągłe uwzględnianie zmian w otoczeniu prawnym i biznesowym, we wszystkich bieżących lub planowanych przedsięwzięciach PPP.
Ostatni panel dyskusyjny Dobre praktyki efektywnego partnerstwa – kluczowe postanowienia umowy o PPP i proces ich wypracowywania, moderował dr hab. Marcin Liberadzki z SGH Warsaw School of Economics.
W dyskusji uczestniczyli: Senator Krzysztof Kwiatkowski, Prezes Najwyższej Izby Kontroli w latach 2013-2019,
Artur Zieliński, Wiceprezydent Miasta Płocka, dr Michał Przychoda z Domanski Zakrzewski Palinka (DZP), Grzegorz Kaczorowski Dyrektor Biura Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, Grzegorz Szuplewski Burmistrz Piastowa.
Dyskusja dotyczyła istoty współpracy partnerskiej dwóch stron, dla których nadrzędna powinna być jakość realizacji projektu i znajdowanie rozwiązań. Senator Krzysztof Kwiatkowski opowiedział o bezpieczeństwie stron transakcji w świetle możliwych kontroli i dobrych praktykach w tym względzie, o znaczeniu dobrego przygotowania projektu oraz zmianach w ustawie. Jego zdaniem nie powinno być żadnych obaw co do samej formuły ze strony instytucji kontrolnych, o ile zachowane są wszystkie przepisy ustawy. Wspomniał o roli zapisu dot. zasadności realizacji konkretnych zadań w formule ppp, podając przykład wątpliwego zadania jakim był projekt budowy toru Formuły I. Mecenas Michal Przychoda opowiedział o prawnych aspektach współpracy partnerów i swoich praktycznych doświadczeniach w projektowaniu kluczowych postanowień umowy o PPP.
Grzegorz Kaczorowski porównał budowanie relacji partnerów - publicznego i prywatnego do rozgrywki brydżowej, gdzie pomimo gry w jednej drużynie partnerzy nie widzą wzajemnie swoich kart. Artur Zieliński wiceprezydent Płocka opisał dotychczasowe działania miasta w zakresie podejmowania działań PPP, czyli przeprowadzonej na szeroką skalę termomodernizacji obiektów publicznych i realizowanej obecnie budowy kompleksu pływalni i skateparku. Zwrócił uwagę na stronę finansową wskazując, że miasto już zarobiło na tej inwestycji ponosząc mniejsze opłaty z tytułu opłat za energię. Burmistrz Piastowa Grzegorz Szuplewski podkreślił jak ważne jest zrozumienie zasad i że kluczowe słowo w określeniu formuły PPP to „partnerstwo". Ponadto mówił o doświadczeniu, jakim jest przebycie pełnej ścieżki PPP - od przygotowania własnego projektu inwestycji, poprzez zaproszenie wybranych trzech firm do dialogu technicznego, przeprowadzenie dialogu, złożenie ofert -w przypadku Piastowa dwóch, obie przekraczające możliwości budżetowe, odrzucenie, powrót do sprawdzenia sfinansowania inwestycji z zaciągnięciem kredytu, powrót do ścieżki PPP (m.in. inne określenie ryzyk obu stron, redukcja zadań w zakresie przyszłego utrzymania obiektu), ogłoszenie przetargu nieograniczonego i jego rozstrzygnięcie. Podkreślono też rolę wyboru dobrego partnera prywatnego i doświadczonego, kompetentnego doradcy jako gwarantów powodzenia całego zadania.
Gala z okazji 15-lecia PPP w Polsce
Wydarzeniem towarzyszącym przy tegorocznej konferencji była uroczysta Gala z okazji 15- lecia obowiązującej Ustawy o PPP w Polsce. Organizatorzy przyznali nagrody Europejskiego Lidera PPP dla najlepszych projektów z perspektywy potrzeb lokalnej społeczności oraz PPP Excellence dla osób, które przyczyniły się do rozwoju rynku PPP w Polsce. Pierwsza nagroda Europejskiego Lidera PPP pod tytułem PPP Excellence została przyznana autorowi Ustawy o PPP z 2008 roku za aktywną promocję tej formuły w mediach i środowisku rządowym, dla Adama Szejnfelda, Senatora Rzeczypospolitej. Tytuł PPP Excellence trafił również dla Pana Prezesa Jerzego Kwiecińskiego, Prezesa Banku Pekao SA za doprowadzenie do nowelizacji tej ustawy, opracowanie standardów, procedur i wytycznych do projektów PPP, które dały siły napędowej dla rozwoju rynku PPP i wsparły rozpowszechnienie tej formuły wśród lokalnych samorządów. Tytuł PPP Excellence trafił także do Pana Piotra Grzymowicza, Prezydenta Miasta Olsztyna, za całokształt działań na rzecz promocji rynku PPP. Nagrodzony został projekt Miasta Poznania, System Gospodarki Odpadami oraz Miasta Krakowa i Zarządu Dróg Miasta Krakowa za projekt Budowy linii tramwajowej KST, etap IV w modelu partnerstwa publiczno-prywatnego, którą odebrała Pani Magdalena Nowak-Obrzut, dyrektor ZDMK. Za ten sam projekt nagrodę PPP Excellence uzyskał Pan Jacek Kosiński, Partner zarządzający i adwokat w kancelarii Jacek Kosiński Adwokaci i Radcowie prawni. Zapraszam. Nagrodzony został również Aquapark w Płocku, a nagrodę za ten projekt odebrał Pan Artur Zieliński Zastępca Prezydenta Miasta Płocka za zaangażowanie w uruchomienie projektu i sprawną realizację oraz firma WARBUD. Również inwestycja w warszawskie meble miejskie została doceniona i nagrodzona, zrealizowany przez AMS Przystanek Komunikacji Miejskiej (PKM) 1580 nowych wiat dla Warszawy, największy projekt PPP w Polsce uzyskał również tytuł Europejskiego Lidera PPP. Warszawa została wyróżniona także imienną statuetką dla Grzegorza Kaczorowskiego Dyrektora Biura Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, za jego liczne osobiste sukcesy w postaci skutecznie zrealizowanych projektów w Warszawie oraz w Gdańsku. Kolejna edycja konferencji i konkursu odbędzie się za rok. Zachęcamy do śledzenia informacji na stronie wydarzenia.
Konferencja Forum Liderów PPP jest przestrzenią do networkingu, dialogu na temat potencjalnej współpracy i możliwości realizacji projektów inwestycyjnych w modelu PPP, a także kanałem dostępu do aktualnej wiedzy.
VI FORUM LIDERÓW PPP
BANKOWALNOŚĆ I ZARZĄDZANIE PROJEKTEM
W czerwcu odbyła się szósta edycja Forum Liderów PPP, poświęcona realizacji strategicznych inwestycji publicznych w modelu PPP, którą objęliśmy patronatem medialnym. Najważniejsi eksperci w zakresie inwestycji infrastrukturalnych w Polsce brali udział w czterech panelach dyskusyjnych, dotyczących kwestii kluczowych dla realizacji projektów w formule PPP. Konferencja została objęta patronatem honorowym Banku Światowego, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Prezydenta Miasta St. Warszawy i Marszałka Województwa Mazowieckiego, a także Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Ambasady Francji w Polsce, Francusko-Polskiej Izby Gospodarczej, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego, Związku Banków Polskich, Agencji Rozwoju Mazowsza, Łódzkiej Agencji Rozwoju Regionalnego, Związku Powiatów Polskich, Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich.
Po raz pierwszy Konferencja odbyła się w formule hybrydowej – paneliści zebrani w przestrzeni CIC Varso Place w Warszawie wystąpili na żywo w studio nagraniowym z udziałem publiczności, a wydarzenie transmitowane było w Internecie.
W wydarzeniu wzięła udział rekordowa liczba uczestników, tj. ponad 590 osób online oraz 45 stacjonarnie.
Zakres tematyczny pierwszej dyskusji dotyczył etapu przedinwestycyjnego, z uwzględnieniem oceny efektywności. Dyskusja moderowana była przez mecenasa Tomasza Korczyńskiego, z kancelarii Dentons. Agnieszka Lizis, nadzorująca Wydział Inwestycji i Projektów Partnerskich w Biurze Rozwoju Gospodarczego Miasta Warszawy, podkreśliła, że w ostatnich latach zmiany przepisów, wewnętrzne procedury i wsparcie MFiPR doprowadziły do ogromnego rozwoju PPP. Jednak zdaniem Macieja Żywno z firmy Unibep, nowe przepisy mogą mieć wpływ na wydłużony czas procedury – w porównaniu do wcześniejszych lat, zdecydowanie ten krajobraz PPP znacznie się poprawił, ale jeszcze jest wiele rzeczy do zrobienia, można jeszcze lepiej. Zgodził się z tym Robert Abramowski, nadzorujący prace Departamentu PPP w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej – „Można jeszcze lepiej”, to powinno być nasze motto ministerialne i taką zasadę staramy się wdrażać, w szczególności, jeżeli chodzi o naszą współpracę z doradcami. Zawsze mówimy, że można robić lepiej. I myślę, że doradcy są nam za to wdzięczni, bo dzięki temu rozwija się cały rynek, uczymy się wszyscy: my, jako instytucje publiczne, uczą się partnerzy prywatni i rynek doradczy. Ja wiem, że to jest czas i ogromny wysiłek, ale myślę, że to nie jest wysiłek, który pójdzie na marne. Bardzo spodobało mi się to, co powiedział pan Maciej odnośnie szanowania czasu. To jest bardzo ważne, żeby szanować swój czas i podam przykład dotyczący oceny efektywności. Tutaj w szczególności powinniśmy szanować swój czas, przygotowywać takie materiały, które są krótkie, syntetyczne, do rzeczy, które zawierają wnioski i rekomendacje, natomiast pozbawiane są wszelkich ogólników, różnych podręcznikowych stwierdzeń, które są powtarzalne w kolejnych ocenach efektywności. Szanujmy swój czas, nie twórzmy materiałów, które mają setki stron, nikt nie ma czasu tego czytać. Kwestię marnowania czasu poprzez niepoprawnie przygotowane założenia wstępne lub brak porozumienia odnośnie modelu finansowania podniósł również mecenas Tomasz Srokosz, z kancelarii Andersen – Kluczowym terminem, który pojawił się na przestrzeni lat, to słowo modelarz, czyli osoba, która przygotowuje model finansowy. Ocena efektywności to nie jest jeden model, to kilka modeli, w zależności od tego co powie strona prywatna, jakim zasobem wykaże się strona publiczna, w którym momencie te podmioty się spotkają. Jeżeli strony szybko dojdą do porozumienia, to przynajmniej nie marnują czasu.
Grzegorz Szuplewski, Burmistrz Miasta Piastowa, podzielił się doświadczeniem z realizacji inwestycji PPP w rozbudowę liceum – chcieliśmy zrealizować to zadanie za wszelką cenę, a jego wartość przekraczała możliwości inwestycyjne miasta, nie mówiąc o tym, że musielibyśmy na kilka lat zaprzestać prowadzenia kluczowych dla miasta inwestycji. Z punktu widzenia samorządu to jest niesłychanie istotne, że formuła realizacji zadań, dużych, ważnych inwestycyjnych w formule PPP, jest przyjazna o tyle, że nie zamyka drogi do realizacji innych zadań, które można realizować z wykorzystaniem budżetu lub dofinansowań. Burmistrz Piastowa podkreślił też, jak ważna jest akceptacja społeczna przy projektach tego typu. W dyskusji omówiono też potencjał wykorzystania pakietowania projektów.
Drugi panel, moderowany przez Bartosza Mysiorskiego z Centrum PPP, dotyczył zarządzania projektem na etapie operacyjnym, czyli w czasie kiedy partner prywatny utrzymuje infrastrukturę niezbędną do realizacji zadania publicznego lub nią zarządza. Według Macieja Kopańskiego, z funduszu inwestycyjnego Baltcap, na zarządzanie projektem ma wpływ jakość struktury organizacyjnej jednostki publicznej – samorządy, które są dobrze zorganizowane, mają silne struktury, jasny i równy sposób przywództwa – te sobie z PPP na pewno poradzą. Te, które sobie nie radzą tak naprawdę z własnym zarządzaniem i majątkiem, nie poradzą sobie z umową PPP, bo ona jest trudniejsza. Grzegorz Kaczorowski, Dyrektor Biura Inwestycji w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy ocenił, że jego zdaniem podstawowym problemem zarządzania jest jakość umowy – realizując PPP zacznijmy od tego, żeby dobrze napisać umowę, żeby znaleźć narzędzia kontrolne, nieuciążliwe dla projektu. Istotne jest utworzenie pewnych zespołów, które muszą istnieć w trakcie trwania umowy. Z kolei Adrian Ziubiński z firmy Hochtief podkreślił, że odnosząc się do raportów NIK dotyczących projektów PPP, to w raporcie z 2013 roku krytyce poddana była faza przygotowawcza, która już w kolejnym raporcie w 2020 roku została oceniona pozytywnie, natomiast w ostatnim raporcie negatywnie oceniono proces zarządzania projektem, który zależy od zasobów ludzkich – tak jak strona prywatna zabezpiecza Project Managera od realizacji, to samo należałoby wdrożyć od strony publicznej. Przede wszystkim zasoby kompetencyjne osób. To wymaga cyklicznych spotkań, pełnego przygotowania merytorycznego, te podmioty powinny być wdrażane w dyskusje i dialog.Mirosław Józefczuk, Członek Zarządu Warbud zauważył, że sukces projektów PPP zależy od nastawienia promotorów – Zdarzają się projekty gdzie włodarze samorządów są ambasadorami PPP w Polsce. Pamiętam wahania Piastowa, gdzie rozważali czy robić PPP, czy może nie, bo pierwszy przetarg się nie udał. I co się wydarzyło. Wójt z Wiązownej, gdzie wcześniej zrealizowaliśmy projekty szkolne wspólnie z Siemensem, pojechał do Piastowa i był tam ambasadorem PPP – przekonał włodarzy Wiązownej do tego, że nie trzeba się bać, że są to projekty które są realizowalne, że powstają w dobrym tempie, rzadko kiedy są opóźnienia. Należy pokazać, że te projekty się udają. Marek Kuzaka, Prezes Zarządu firmy AMS ocenił, że ważnym usprawnieniem na etapie zarządzania byłaby minimalizacja biurokracji i jednoetapowa decyzyjność po stronie publicznej – Jedno okienko dla obsługi projektów to klucz do sukcesu realizacyjnego, a potem takiego, żeby można było się cieszyć efektem.
Rozmowy ekspertów w trzecim panelu dyskusyjnym poświęcone były możliwości pozyskania atrakcyjnego i długoterminowego finansowania w projektach PPP. Jakość tego finansowania, w szczególności jego koszt, decydują często o możliwości realizacji projektu PPP. Znajomość oczekiwań instytucji finansowych pozwala osiągać pewną równowagę pomiędzy alokacją ryzyk w tego typu projektach, a optymalnym kosztem finansowania, który zwyczajnie zmieści się w budżecie zamawiającego – ocenił moderator dyskusji Przemysław Szulfer z firmy Warbud. Sławomir Liskiewicz z Pekao SA podkreślił, jak ważna jest konsultacja projektu z bankiem już na wczesnym etapie jego planowania – to co my sugerujemy zawsze i tym bardziej jeżeli mówimy o projektach nowych i dużych, to konsultacja z rynkiem, nie tylko rynkiem partnerów prywatnych czy podmiotów prywatnych, które mogą wykonywać takie zadania, ale też z rynkiem finansowym. Jednak moderator zauważył, że istnieje powszechna opinia o braku zainteresowania banków konsultacjami projektów na ich wczesnym etapie.
– Partnerzy powinni wykonać odpowiednią analizę przedrealizacyjną zanim zwrócą się o opiniowanie finansowe, aby uwiarygodnić projekt i temu służy ocena efektywności. Strona publiczna powinna chcieć ją wykonać, a nie tylko musieć – ocenił Maciej Ziomek z firmy EY – sama analiza powinna być przekrojowa i uwzględniać różne aspekty biznesowe, aby mieć kompleksową wiedzę na temat projektu. Taka analiza będzie chętnie analizowana przez banki. Podzielając tę opinię, Anna Łopaciukz BGK oceniła, że bank może ocenić projekt dopiero wtedy, kiedy ma pewne konkretne informacje. Posiadanie ramowej koncepcji zaspokojenia potrzeby inwestycyjnej jest momentem, kiedy można już skorzystać z porady banku na temat w jaki sposób ukształtować projekt, aby uzyskał on finansowanie. Dialog konkurencyjny jest już tym etapem, w którym instytucje finansowe powinny być w temacie. O praktycznych aspektach konsultacji z instytucjami finansowymi opowiedział Konrad Nowak z MPEC Olsztyn, realizujący największe w Polsce przedsięwzięcie PPP, który przyznał, że podczas przygotowywania projektu spotkał się z niemal wszystkimi bankami w Polsce na różnych etapach przygotowania projektu, czego efektem było zrozumienie problematyki „bankowalności” – byliśmy zdecydowanie bardziej już nastawieni na słuchanie, zrozumienie tego, że ta druga strona w tak długim kontrakcie też ma swoje problemy, swoje ryzyka, które musi jakoś zaadresować. Trzeba je wspólnie podzielić, a z drugiej strony też nasza pozycja negocjacyjna była inna, bo po rozmowach z bankami, wiedzieliśmy o co chodzi. Zrozumieliśmy zagadnienia struktury finansowej. Mówiąc krótko, partner prywatny nie mógł nam wszystkiego, że tak powiem kolokwialnie „wcisnąć”. Rozwiązaniem kwestii dobrania odpowiedniej struktury projektu może być standaryzacja dokumentacji projektowej, o czym mówił Arkadiusz Lewicki z BGK – na pewno standaryzacja jest niezbędna, żeby ułatwić podejście i skorzystanie między innymi z instrumentów, które niesie nam też nowa perspektywa finansowa, bo apetyt sektora bankowego w dużej mierze będzie lewarowany również tym, jak to czasami nazywamy, dopalaczem unijnym.
Ostatni panel był dyskusją o transporcie publicznym w formule PPP na przykładzie „krakowskiego szybkiego tramwaju”. Umowę na realizację podpisało z Zarządem Dróg Miasta Krakowa konsorcjum firm PPP Solutions Polska i Gulermak Agir Sanayi Insaat ve Taahhu Projekt. Spłata zobowiązań finansowych ma być pokryta ze środków własnych miasta, wsparcia Europejskiego Banku Inwestycyjnego i środków unijnych z perspektywy 2021-27. W oparciu o krakowskie doświadczenia powstaną wytyczne do pozyskiwania finansowania takich przedsięwzięć w tym wariancie. Dyskusję moderował mecenas Marcin Bejm z kancelarii CMS. Dlaczego ZDMK zdecydował się na realizacje inwestycji w tym modelu? Jak wskazał dyrektor Marcin Hanczakowski, główną przyczyną była chęć podziału ryzyk oraz niższy koszt realizacji inwestycji – biorąc pod uwagę kwestie utrzymania infrastruktury, jej jakości, pozyskiwaniu partnera na okres 20 lat, a także jej wyremontowania po tym okresie, to całość tego projektu jest tańsza. Poza tym wartością dodaną jest kadra i kompetencje, które powstaną po realizacji tego projektu, a które umożliwią nam realizację kolejnych inwestycji. Z perspektywy partnera prywatnego, aby ocenić opłacalność, należy patrzeć na projekt długoterminowo – w zakresie projektu PPP nie chodzi tylko o to, żeby koncentrować się na samym koszcie budowy, ale należy skalkulować koszt całego cyklu życia projektu. Możliwość skorzystania z wcześniejszych doświadczeń na etapie projektowania, optymalizacji kosztów to jest wartość dodana dla takiej firmy jak nasza – ocenił Łukasz Wypych z Gulermak. Jacek Kosiński, który świadczył usługi doradztwa prawnego przy tym projekcie, zwrócił uwagę na to, że obydwie strony wykazały partnerskie podejście przy konstruowaniu warunków umowy i podziale ryzyk, dlatego nie wskazują żadnych trudności na etapie negocjacji. Etap przygotowawczy wskazała jako kluczowy Agata Kozłowska z Investment Support – wyniki analiz weryfikowane są przez konsultacje rynkowe, prawo zamówień publicznych przychodzi z możliwościami wykorzystania dialogu technicznego i wstępnych konsultacji rynkowych, w ramach, których po wstępnych analizach można zderzyć formułę z potrzebami rynku. Partner prywatny nie zaangażuje się w projekt, gdzie nie będzie miał pewności współpracy i eliminacji pewnych barier, bez usunięcia których realizacja projektu będzie niemożliwa. Z kolei zabezpieczenie interesu strony publicznej możliwe jest poprzez prawidłowo wykonaną analizę techniczną – zauważyła Renata Mordak z firmy Multiconsult – zadaniem doradcy technicznego jest zadbać o interes strony publicznej dlatego im bardziej kompleksowe podejście do analizy technicznej, tym lepiej przygotowany projekt.
Podczas konferencji wystąpili też eksperci reprezentujący instytucje amerykańskie, w tym Fernanda Ruiz Nunez z Banku Światowego, oraz David Baxter ze Światowego Stowarzyszenia PPP, który opowiedział o roli jaką pełnią projekty PPP w planach odbudowy gospodarek po pandemii, na przykładzie USA.
Wydarzenie odbyło się dzięki Partnerom wydarzenia, którymi były firmy Hochtief, Gulermak, Baltcap, EY, Bank Pekao SA, Bank Gospodarstwa Krajowego, Andersen, Unibep, Warbud, AMS, Andersen, kancelaria Jacek Kosiński i Dentons. Transkrypcje całej konferencji oraz rejestracja na kolejną edycję dostępne są na stronie www.forumliderowppp.pl
V FORUM LIDERÓW PPP
PRZYSZŁOŚĆ I NADZIEJE INWESTYCYJNE W SEKTORZE REWITALIZACJI
W piątej edycji Forum Liderów PPP wzięła udział rekordowa liczba uczestników, zainteresowanych wykorzystaniem modelu partnerstwa publiczno-prywatnego w realizacji inwestycji rewitalizacyjnych, z uwzględnieniem projektów deweloperskich i koncepcji przestrzeni zrównoważonych. Organizatorem cyklicznych konferencji jest Agencja City z siedzibą w Warszawie. W odróżnieniu od poprzednich edycji, ostatnia odbyła się w formule online.
Motywem przewodnim tegorocznej edycji konferencji Forum Liderów PPP była rewitalizacja, jako katalizator zmian poprawiających jakość życia dla lokalnych społeczności. Jej przeznaczeniem jest nie tylko nowe zagospodarowanie przestrzeni i renowacja budynków, ale przede wszystkim przywrócenie do życia zdegradowanych części miast i uzupełnienie ich o nowe funkcje, w tym społeczne. W dyskusjach panelowych prezentowane były przykłady rewitalizacji w oparciu o polskie studia przypadków, tj. zagospodarowania północnego cypla Wyspy Spichrzów w Gdańsku oraz planowanych w Warszawie inwestycji dotyczących zagospodarowania kwartału zabudowy w okolicy Bazaru Różyckiego wraz z miejską częścią bazaru, a także projekt Osiedla Warszawy.
Każdy z czterech godzinnych paneli poświęconych był innej tematyce, informującej w sposób kompleksowy o przygotowaniu, realizacji i zarządzaniu projektami ppp. Moderatorem pierwszego panelu dotyczącego potencjału wykorzystania modelu partnerstwa publiczno-prywatnego w praktyce, przy wykorzystaniu najlepszych praktyk była prof. Katarzyna Sobiech – Grabka z SGH, reprezentująca Instytut Rozwoju Miast i Regionów. Punktem wyjścia do dyskusji były statystyki realizacji projektów rewitalizacyjnych – Projekty te były zwykle punktowe, niespójne i nie były zintegrowane, oceniła profesor. Dodała, że rewitalizacja wymaga przede wszystkim patrzenia na szeroką perspektywę, powinna dotyczyć całych dzielnic lub co najmniej kwartałów ulic, obejmując kompleksowe planowanie wszystkich elementów, które składają się na poprawę jakości przestrzeni publicznej, uwzględniając dziedzictwo kulturowe, zabytki, szeroko pojętą infrastrukturę (drogową, mieszkaniową, komunikacyjną, edukacyjną i kulturalną), a ponad wszystko nastawienie prospołeczne.
Potwierdziła to prof. Katarzyna Pałubska, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, analizując projekty związane z ochroną zabytków. – Istnieje potrzeba implementacji realnie zintegrowanych działań, gdzie gmina wskazywałaby kierunki rozwoju w sposób kompleksowy, uwzględniając duże obszary miejskie, jednak na ten moment brak jest spójności, w której byłoby widać odpowiedzialność i kreację ze strony organów publicznych. Miniestertwo wspiera działania rewitalizacyjne poprzez wskazywanie samorządom i właścicielom prywatnym, że dziedzictwo jest obszarem, który posiada własną wartość ekonomiczno- gospodarczą i potencjał finansowy, z którego należy korzystać.
Prezes Wojciech Ciurzyński z firmy Multibud, realizującej projekt zagospodarowania północnej Wyspy Spichrzów w Gdańsku, uznał za jeden z najtrudniejszych obszarów inwestycji współpracę z konserwatorem zabytków – Na Wyspie Spichrzów jest mnóstwo obiektów zabytkowych, które trzeba uwzględnić w projekcie. Konserwator zabytków ma duży wpływ na ostateczną postać inwestycji, ale jego wizja powinna być spójna z podejściem architektonicznym, a często bywa odwrotnie. Dla inwestora realizacja projektu musi być przede wszystkim dochodowa i istotnym jest, aby konserwator rozumiał pozycję prywatnej firmy, która się tego zadania podejmuje. Często obawa przed konserwatorem i wysokimi kosztami renowacji zabytków jest barierą powstrzymującą prywatnych inwestorów przed zainteresowaniem inwestycją.
W ocenie Bartosza Rozbiewskiego z Wydziału Polityki Przestrzennej w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego Miasta Stołecznego Warszawy, przed przystąpieniem do każdej inwestycji powinno się przeprowadzić dobre rozpoznanie rynku. – Prawidłowe przygotowanie projektu daje największą szansę na jego powodzenie. W urzędach nie zawsze są osoby, które mają wszechstronne doświadczenie, dlatego ważne jest aby zaprosić do procesu planowania na samym wstępie osoby, które mają wiedzę w tym zakresie i odpowiednie kwalifikacje. W Warszawie stosowane są w tym celu Warsztaty Trójstronne, w których uczestniczy lokalna społeczność, potencjalni inwestorzy i przedstawiciele urzędu.
Mirosław Nizio, architekt- urbanista, ocenił, że architekci również mogliby uczestniczyć w tego typu spotkaniach. On sam, realizując zamówienia rewitalizacyjne, organizował wielokrotnie konsultacje społeczne, których celem było przede wszystkim zrozumienie potrzeb społeczności i zdefiniowanie nowoczesnych funkcjonalności obszarów zdegradowanych, które będą zgodne z oczekiwaniami użytkowników.
Drugi panel moderowany przez Adrianę Mierzwę- Bronikowską dotyczył aspektów prawnych i proceduralnych w procesie wyłaniania partnera, a trzeci najlepszych praktyk w przygotowaniu i strukturyzacji projektów rewitalizacyjnych. Paneliści koncentrowali na zagadnieniach związanych z konstruowaniem poszczególnych elementów umowy, budżetem i zarządzaniem projektami. W dyskusji podkreślono, że specyfiką projektów rewitalizacyjnych jest ich rozmiar i zakres. Są to zwykle projekty bardzo duże i złożone, uwzględniające wiele obszarów.
Dyrektor Departamentu PPP w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Lilianna Bogusz, podkreśliła, że czynniki społeczne stają się priorytetem rewitalizacji, zgodnie z nowym podejściem wynikającym z Ustawy o Rewitalizacji, ponieważ osiągnięcie wyższego poziom rozwoju gospodarczego wiąże się ze wzrostem oczekiwań społecznych. Dyrektor Marcin Podlecki z firmy Mota Engil zaapelował do samorządów, aby rozmowy z potencjalnymi inwestorami odbywały się przed opracowaniem i opublikowaniem SIWZ, bo takie konsultacje znacznie usprawnią proces.
Mecenas Rafał Cieślak podkreślił jak ważny jest wybór odpowiedniej podstawy prawnej do projektu rewitalizacyjnego. W przeciwieństwie do innych przedsięwzięć, w projektach rewitalizacyjnych nie ma konieczności oparcia o jedną podstawę prawną, ponieważ może to być proces wielowątkowy, składający się z wielu podprojektów. Taka złożona struktura projektu generuje konieczność zorganizowania struktury organizacyjnej po stronie publicznej w taki sposób aby efektywnie zarządzać projektem. Najlepsze praktyki organizacji zespołów omówiła Mecenas Agata Kozłowska. Jednym z decydujących elementów jest powołanie zespołu roboczego po stronie publicznej, w którym znajdują się osoby decyzyjne w kontekście zagospodarowania przestrzeni oraz budżetu, w odniesieniu do elementów prawnych i elementów organizacyjnych.
Trzeci panel, prowadzony przez Alinę Sarnacką, poświęcony był stosowaniu najlepszych praktyk w przygotowaniu i strukturyzacji projektów rewitalizacyjnych, realizowanych w formule ppp. Paneliści dyskutowali o rewitalizacji, jako procesie kompleksowym, który wymaga diagnostyki i wyznaczania obszarów, które mogą podlegać takim procesowym. Należy ustalić czy taki obszar ma potencjał rozwojowy, który umożliwia prowadzenie działalności biznesowej. Dopiero po przeprowadzonej analizie efektywności podmiot publiczny zadecyduje, czy zainicjować postepowanie ppp, a podmiot prywatny, czy nie jest narażony na zbytnie ryzyko inwestycyjne.
Moderator podkreśliła konieczność synergii pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w procedurę ppp, gdzie oprócz inwestora i urzędu należy uwzględnić istotną rolę instytucji finansującej oraz doradców finansowych, prawnych i technicznych. Prawidłowa strukturyzacja projektu zależy w największym stopniu od fazy przygotowawczej, w której powinni uczestniczyć wszyscy interesariusze projektu.
Marzena Rytel, dyrektor CEE Infrastruktura w PwC podkreśliła, że ocena efektywności opiera się na analizie interesariuszy, analizie technicznej, prawnej, popytu, ryzyka, ekonomiczno- finansowej i podatkowej. Nieprawidłowe badanie rynku, opis niezgodny z interesem partnera prywatnego, kończy się zwykle brakiem ofert.
Podobne podejście do kwestii efektywności przedstawił dyrektor Maciej Kopański z firmy Baltcap. – Opis przedsięwzięcia musi być odpowiedzią na konkretne potrzeby, uwzględniające perspektywy wielu interesariuszy, ale musi być jednocześnie na tyle elastyczny, aby uwzględniał zmiany zachodzące na rynku. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do aktualnej sytuacji związanej z pandemią, gdzie drastycznie zmieniły się uwarunkowania i schematy zachowań konsumentów.
Dyrektor Biura Rozwoju Gospodarczego w Urzędzie Miasta St. Warszawy, Grzegorz Kaczorowski, ocenił, wbrew opiniom teoretyków, że najbardziej efektywne są projekty, które mają silny aspekt komercyjny, ponieważ budują zaplecze gospodarcze dla rewitalizowanego obszaru, dając przy tym największy skutek rewitalizacyjny, w postaci lepszej tkanki miejskiej, uwzględniającej potencjał obszaru, który umożliwia utrzymanie się biznesu, a tym samym gwarantuje samowystarczalność nowej przestrzeni.
W dyskusji podkreślono rolę instytucji finansującej jako trzeciego partnera w projektach ppp. Dyrektor Sławomir Listkiewicz z Banku Pekao S.A. ocenił, że ważne jest uświadomienie sektorowi publicznemu, że podmioty sektora finansowego są głównym, kluczowym dostawcą kapitału do takich dużych projektów. Dlatego duże, skomplikowane projekty, wymagające dłuższego czasu przygotowania, powinny być włączane do dialogu rynkowego na jak najwcześniejszym etapie.
Ostatni panel, moderowany przez mec. Tomasza Korczyńskiego był podsumowaniem kilkugodzinnej dyskusji i prezentacją wniosków, które z niej wynikają. Przedstawiciel firmy Warbud, która jest liderem na polskim rynku w dziedzinie realizacji zadań inwestycyjnych w formule ppp, dyr. Przemysław Szulfer, podkreślił, że przy realizacji projektów ppp korzystają z doświadczenia firm na rynkach francuskich, niemieckich. Jednak jest to trudne, ponieważ nadal jesteśmy kilka kroków za tymi krajami, które w pewnym stopniu na ppp zbudowały szereg obiektów infrastrukturalnych, wpisały ppp w strategię rozwoju i rozwoju infrastruktury publicznej. – U nas mówi się cały czas o znaczeniu ppp dla rozwoju gospodarki, ale nadal nie wykorzystujemy potencjału jaki za sobą niesie ten model. Czas pandemii przekłada się w dużym stopniu na finanse samorządów, dlatego ta sytuacja może przełożyć się na wzrost popularności formuły ppp wśród samorządów, skomentował.
W dyskusji omówiono szczegółowo znaczenie finansowania dla projektu z perspektywy partnera prywatnego. Dyrektor Szulfer przyznał, że warunki finansowania negocjowane są z bankiem jeszcze przed złożeniem oferty, ponieważ koszt finansowania jest ważnym komponentem ceny. Podejście to poparła Anna Łopaciuk, manager w banku BGK, która podkreśliła, że im wcześniej rozpocznie się rozmowę z bankami, tym szybciej dojdzie do zamknięcia finansowego. Bank dokonuje oceny projektu po otrzymaniu pełnej dokumentacji obejmującej model finansowy, raporty techniczne, prawne, weryfikujące wszelkie ryzyka oraz umowę.
Zdaniem ekspertów popularność ppp będzie coraz większa, ponieważ potrzeby inwestycyjne samorządów są rosnące, a wpływy budżetowe w obecnej sytuacji pandemicznej nie pozwalają na pokrycie kosztów tych inwestycji. Należy jednak pamiętać, że ppp to nie jest forma finansowania inwestycji publicznych, a forma ich realizacji. Czynniki finansowe nie powinny być jedyną motywacją do uruchomienia ppp.
Według Macieja Żywno z firmy Unibep, na rynku brakuje partnerskiego podejścia, w którym uczestnicy ppp rozumieją wspólny cel. Nadal funkcjonują barykady pomiędzy sektorem publicznym, a prywatnym, stosuje się licytację kto weźmie więcej ryzyk, nie ma przeświadczenia, że inwestycja jest wspólnym przedsięwzięciem, a sukces czy porażka, będzie sukcesem bądź porażką obu stron. Dlatego konieczne jest budowanie mentalności, w której partner publiczny i prywatny będą faktycznie partnerami wspólnie dążącymi do jednego celu.
Eksperci zgodnie ocenili, że podstawową barierą dla rozwoju ppp była do tej pory duża dostępność funduszy unijnych, jednak w perspektywie kolejnych lat, kiedy dofinansowanie rewitalizacji przestanie być dostępne, popularność ppp będzie rosła.
Wśród panelistów i uczestników konferencji byli przedstawiciele wszystkich interesariuszy projektu inwestycyjnego: jednostek samorządowych, organów administracji rządowej, jednostek badawczo- rozwojowych, kancelarii, doradców, inwestorów, ekspertów branżowych, przedstawicieli instytucji finansujących i doradczych, przedstawicieli świata nauki oraz mediów branżowych.
Kończące się programy dofinansowań unijnych determinują zapotrzebowanie na nowe skuteczne rozwiązania pozyskiwania środków finansowych na realizację zadań publicznych, strategii rozwoju i rewitalizacji. W odpowiedzi na potrzebę rynkową zgłaszaną przez liczne samorządy, na stronie Forum Liderów PPP (www.forumliderowppp.pl/katalog-ekspertów) powstał Katalog Ekspertów PPP, gdzie zamieszczane są wizytówki osób posiadających praktyczne doświadczenie w skutecznej realizacji projektów ppp w Polsce i za granicą. Instytucje wdrażające formułę ppp mają szansę porównać doświadczenie poszczególnych firm i osób oraz nawiązać kontakt jeszcze przed przystąpieniem do realizacji inwestycji. Katalog zawiera również linki do profili w LinkedIn, umożliwiające wirtualny networking w każdym momencie. Eksperci zamieszczający wizytówki gotowi są udzielić wsparcia na każdym etapie realizacji inwestycji.
Wirtualną konferencję obejrzało na żywo ponad 400 osób. Zapis wydarzenia dostępny w kanale YouTube, o nazwie Forum Liderów PPP, uzyskał około 1000 dodatkowych odsłon.
Forum Liderów PPP to wydarzenie cykliczne, które odbywa się co roku pod patronatem ministerstwa odpowiedzialnego za rozwój partnerstwa publiczno- prywatnego w Polsce. W tym roku zostało objęte patronatem honorowym Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.
Dnia 19 czerwca 2019 r. w UOKiK w Warszawie odbyła się IV edycja Konferencji PPP:
IV FORUM LIDERÓW PPP
konferencja pod honorowym patronatem Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju
Czwarta edycja odbyła się dnia 19 czerwca 2019 r. w Warszawie. W wydarzeniu wzięło udział 120 osób. Tematem przewodnim konferencji była infrastruktura transportowa, w tym budowa dróg i autostrad oraz infrastruktury towarzyszącej (mostów, parkingów, elektromobilności) jak również budowa portów. Wydarzenie objęte zostało Patronem Honorowym Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Komisji Europejskiej i Mazowieckiego Urzędu Marszałkowskiego. Głównym Patronem Medialnym została Rzeczpospolita.
Wśród Prelegentów wystąpili: Dyrektor Departamentu Dróg Publicznych w Ministerstwie Infrastruktury, Dyrektor Departamentu PPP w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, Dyrektor w Europejskim Banku Inwestycyjnym, Dyrektor w Banku Gospodarstwa Krajowego. Stronę publiczną realizującą liczne projekty w modelu PPP reprezentowała Dyrektor Zarządu Dróg Miasta Krakowa, Wiceprezydent Miasta Sopotu i Dyrektor Marketingu Portu Gdynia. Wśród gości honorowych oraz panelistów pojawił się Prezydent Olsztyna oraz Prezes Egis Projects, Burmistrz Podkowy Leśnej, Dyrektor Lafarhe Holcim, Dyrektorzy PWC, Dyrektor AECOM, Starosta Bytowski, Starosta gostyński, Dyrektor NDI, Dyrektor Panek Carshaing, Dyrektor Gulermak oraz Mota Engil Central Europe. W konferencji wzięły udział największe światowe korporacje doradcze i kancelarie prawne oraz liczni przedstawiciele sektora publicznego. Patronem merytorycznym konferencji była pani Alina Sarnacka z Centrum PPP.
Konferencja PPP dotyczyła dwóch sektorów:
INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA
-
budowa infrastruktury drogowej i towarzyszącej
-
parkingi (kubaturowe, podziemne)
-
usługi utrzymania dróg
-
rewitalizacja dworców
-
węzły przesiadkowe (multimodalne)
-
wiaty przystankowe i meble miejskie
-
remonty chodników, dróg rowerowych i przejść podziemnych
-
budowa infrastruktury dla elektromobilności
USŁUGI TRANSPORTOWE
-
organizacja transportu zbiorowego
-
zapewnienie przewozów
-
uruchomienie i zarządzanie systemem wypożyczalni samochodów miejskich
-
rozwój i utrzymanie systemu wypożyczalni rowerów miejskich
Konferencja dedykowana przede wszystkim dla samorządów – wśród uczestników znajdą się przede wszystkim dyrektorzy wydziałów w poszczególnych Urzędach Marszałkowskich, Urzędach Miejskich, Starostwach Powiatowych, zajmujący się kwestiami związanymi z infrastrukturą transportową oraz inne osoby odpowiedzialne w jednostkach samorządu terytorialnego za kwestie infrastruktury transportowej, budowy i renowacji dróg, transportu zbiorowego, zamówień publicznych, pozyskiwanie funduszy unijnych.
Zagadnienia merytoryczne
-
Branże: budownictwo drogowe, parkingi, rewitalizacja dworców, infrastruktura dla elektromobilności, usługi transportowe
-
Nowelizacja ustawy o PPP: Test PPP Ministra ds Rozwoju Regionalnego; Analiza efektywności realizacji przedsięwzięcia w formule PPP przy zastosowaniu ścisłych mierników efektywności realizacji zadań publicznych w ramach PPP analogicznie do metod stosowanych w sektorze prywatnym; dotacje celowe dla partnerów prywatnych na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją zadań samorządowych. Aspekty prawne.
-
Instrumenty finansowe, które mogą ułatwić realizację projektów PPP, konsultacje BGK. Bankowalność projektów. Modelowanie finansowe. Analiza ryzyka.
-
Wielkie i małe inwestycje w jakość życia lokalnych społeczności. Skala potencjalnych inwestycji w formule PPP
-
Dlaczego inwestować w PPP? Analiza korzyści z realizacji projektów PPP dla sektora prywatnego
-
Analiza wyboru modelu finansowania inwestycji dla sektora publicznego: PPP kontra PZP. Odpowiedzialność prawna pracowników samorządowych w kontekście ustawy antykorupcyjnej. PPP z udziałem spółek samorządowych. Małe projekty samorządowe. Procedury przygotowawcze krok-po-kroku
-
Inwestycje rządowe. Prezentacja rządowych projektów, które mają być realizowane w formule PPP. Prezentacja stanowiska Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju
-
Jak osiągnąć sukces w partnerstwie publiczno prywatnym? Jak uniknąć porażki? Studium przypadków, analiza zrealizowanych inwestycji i identyfikacja najlepszych praktyk. Doświadczenia zagraniczne, success stories
Dnia 5 grudnia 2018 r. w Warszawie w hotelu Intercontinental odbyła się
Panel dyskusyjny Forum Liderów PPP podczas konferencji Speed uPPP Poland,
organizowana przez Instytut PPP, dotycząca implementacji modelu w inwestycje energetyczne i elektromobilność. W trakcie konferencji jeden z paneli tematycznych dotyczący zagadnień prawnych, przyjął nazwę Forum Liderów PPP ze względu na naszą kooperację organizacyjną. Dla Instytutu pozyskaliśmy patronaty Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju i Ministerstwa Energii, oraz innych patronów honorowych, jak również partnerów prywatnych z obszaru elektromobilności.
Była to III edycja Forum Liderów PPP, organizowana jako integralna część konferencji należącej do Instytutu PPP.
Dnia 22 marca 2017 w UOKiK w Warszawie odbyła się II edycja Konferencji PPP:
II FORUM LIDERÓW PPP
konferencja pod honorowym patronatem Ministerstwa Rozwoju
Patronem medialnym Forum został Dziennik Gazeta Prawna. O swoich doświadczeniach związanych ze skuteczną implementacją formuły współpracy opartej o PPP opowiedzieli przedstawiciele Miasta Krakowa, Płocka, firmy consultingowe, prawne oraz Warbud i Veolia. Konferencję otworzył Europoseł Adam Szejnfeld. Strategię rozwoju PPP jako skutecznego narzędzia realizacji inwestycji publicznych przedstawiło Ministerstwo Rozwoju.
Forum Liderów PPP dedykowane jest samorządom zainteresowanym realizacją inwestycji publicznych w modelu alternatywnym do przetargu publicznego, w którym cena oferenta nie jest kluczowym czynnikiem oceny. W wydarzeniach biorą udział przedstawiciele sektora publicznego i firm prywatnych, oraz eksperci posiadający praktyczne doświadczenie w implementacji partnerstwa publiczno- prywatnego.
1. Identyfikacja obszarów potencjalnej implementacji modelu PPP.
Rola modelu PPP w realizacji założeń krajowej polityki miejskiej, lokalnych strategii rozwoju i działań rewitalizacyjnych. Implementacja formuły PPP przy realizacji przedsięwzięć o znaczeniu strategicznym dla rozwoju lokalnych społeczności. Identyfikacja obszarów oraz wprowadzenie modelu w okolicznościach sprzeciwu i trudnych warunkach politycznych. Fundamentalna dyskusja dla tych, którzy chcieliby zrozumieć w jakich obszarach można wykorzystać PPP, w jaki sposób zoptymalizować wydatki budżetowe za pomocą modelu, jak wprowadzić rozwiązania umożliwiające koncentrację na jakości wykonania projektu, a nie tylko na cenie oferenta, oraz jak efektywnie przeprowadzić projekt od początku do końca. Dyskusja dotyczyć będzie wielu sektorów: energetyki (gaz, ropa), telekomunikacji, utylizacji odpadów połączonej z kogeneracją energii (biogazownie, nowoczesne składowiska odpadów), dróg płatnych oraz sieci wodno-kanalizacyjnych.
Eksploracja dróg rozwoju PPP, przy wykorzystaniu zestawów dostępnych zasobów w danym regionie, generujących unikalne środki będące odpowiedzią na skomplikowane zapotrzebowania infrastruktury publicznej. Analiza możliwości wykorzystania formuły PPP dla realizacji koncepcji rewitalizacji oraz zagadnienia miasto zrównoważone - smart city, czyli miasto, które spełnia kryteria efektywności energetycznej, dysponuje nowoczesnymi oczyszczalniami ścieków i zakładami utylizacji odpadów oraz propaguje niskoemisyjną mobilność.
2. Implementacja modelu PPP
Analiza przebiegu przykładowych projektów realizowanych w tej formule z perspektywy sektora prywatnego oraz firm consultingowych. Proces implementacji modelu, najlepsze praktyki w przygotowywaniu projektu, długofalowe negocjacje w postaci procedury otwartej lub ograniczonej, rola publicznego partnera, np. samorządu lokalnego w przygotowaniu warunków SIWZ, struktura organizacyjna, kapitałowa oraz struktura zarządzania danym przedsięwzięciem lub nowo utworzoną spółką pwik, analiza rodzajów modeli realizacyjnych w systemie formuły ppp, ustalenie modelu zrządzania, utrzymania oraz momentu przekazania powstałego majątku wspólnego przedsięwzięcia, szczegółowy biznesplan oraz wielowariantowa analiza opłacalności danego przedsięwzięcia. Konstrukcja przetargów w modelu PPP i hierarchizacja zadań w projekcie (zarządzanie projektem). Podział ryzyka w projektach oraz analiza procedur i kryteriów wyboru partnera prywatnego, czynniki mogące wpłynąć negatywnie na przebieg implementacji. Modele wynagrodzenia partnera prywatnego (rozliczanie dofinansowania UE w ramach wynagrodzenia partnera prywatnego, opłaty za dostępność).
Dnia 28 września 2016 w UOKiK w Warszawie odbyła się I edycja Konferencji Forum Liderów PPP:
I FORUM LIDERÓW PPP:
Jak osiągnąć sukces w partnerstwie publiczno- prywatnym? Skuteczna implementacja modelu PPP.
konferencja pod honorowym patronatem Ministerstwa Rozwoju
Według ekspertów, inwestycje PPP mogą być jednym z motorów rozwoju gospodarczego Polski. Kończące się programy dofinansowań unijnych (perspektywa finansowa 2014–2020), determinują zapotrzebowanie na nowe skuteczne rozwiązania pozyskiwania środków finansowych na realizację strategii rozwoju i rewitalizacji.
Model PPP jest narzędziem komplementarnym wobec środków pochodzących z funduszy europejskich. W Polsce znaczenie PPP rozwija się powoli, z uwagi na wiele czynników hamujących wzrost znaczenia tego typu projektów, takich jak niewystarczająca wiedza oraz brak standaryzacji procedur. Poważnym problemem z perspektywy sektora prywatnego jest również niechęć instytucji finansowych do zaangażowania się w finansowanie projektów PPP. Największy udział w jego rozwoju mają jednostki samorządu terytorialnego szczebla lokalnego ogłaszające przetargi PPP, takie jak gminy wiejskie, miejsko-wiejskie, miejskie, powiaty oraz miasta na prawach powiatu. Liczba zainicjowanych przedsięwzięć znacząca jest również w przypadku podmiotów leczniczych, uczelni wyższych oraz spółek komunalnych .
We wrześniu 2016r. w UOKiK odbyła się pierwsza edycja konferencji z cyklu „Jak osiągnąć sukces w PPP. Skuteczna implementacja modelu PPP" pod honorowym Patronatem Ministerstwa Rozwoju, oraz patronatem merytorycznym Instytutu PPP. W konferencji wzięli udział znani eksperci, pracownicy naukowi, przedstawiciele prywatnych przedsiębiorstw mających doświadczenie w realizacji inwestycji w modelu PPP, kadra zarządzająca reprezentująca sektor publiczny oraz przedstawiciele administracji państwowej, między innymi Michał Piwowarczyk, zastępca Dyrektora Platformy PPP w Ministerstwie Rozwoju i Dyrektor Sądu Okręgowego w Nowym Sączu, Józef Kiełbasa, realizujący pierwszy w Polsce rządowy projekt PPP. Organizatorzy otrzymali liczne podziękowania za przystępną, konkretną i atrakcyjną formę prezentacji zagadnień związanych z realizacją projektów w formule PPP.
Eksperci, którzy w formie prelekcji omówili teoretyczne i praktyczne aspekty organizacji współpracy między sektorami, tj. Tomasz Korczyński, dr hab. Prof. Michał Kania, dr Piotr Bogdanowicz, dr Rafał Cieślak, podzielili się swoimi doświadczeniami i wiedzą praktyczną wynikającą z wieloletniej obserwacji tego rynku w Polsce, w zakresie m.in.: przygotowania projektów PPP, opracowania analiz ekonomiczno-finansowych, wyboru partnerów, oceny i podziały ryzyka, błędów w przygotowaniu inwestycji oraz ich skutków. Odnieśli się również do mitów i obaw, które wcześniej hamowały rozwój tego rynku w Polsce, wskazując na praktyczne korzyści i zalety wynikające z realizacji takich przedsięwzięć.
W swoim wystąpieniu mecenas Tomasz Korczyński – uznawany za jednego z czołowych ekspertów i praktyków w dziedzinie partnerstwa publiczno-prywatnego zachęcał do coraz powszechniejszego stosowania modelu PPP w finansowaniu inwestycji publicznych. – Ministerstwo Rozwoju przyjęło na siebie po Ministerstwie Gospodarki funkcję pomocy i koordynacji projektów PPP. Po dokonanym połączeniu mamy do czynienia z racjonalnym przyspieszeniem. Ten rok bez względu na to jak oceniamy zmiany polityczne jest istotny dla wskazania kierunku rozwoju PPP. Rząd realizuje swój pierwszy projekt w modelu partnerstwa publiczno-prywatnego, budowę Sądu Rejonowego w Nowym Sączu. Powinien jednak doprowadzić do przeprowadzenia kilku kolejnych projektów pilotażowych, żeby dać dobry przykład samorządom i przedsiębiorcom w realizacji publicznych inwestycji. To będzie jasny sygnał poparcia dla tej formuły.
Po raz pierwszy udało się kompleksowo podejść do aktywizacji rynku partnerstwa publiczno-prywatnego na szczeblu rządowym. Zaproponowane przez zespół i grupę ekspertów działających przy Ministerstwie Rozwoju rozwiązania organizacyjne, prawne i finansowe będą satysfakcjonujące dla zainteresowanych.
Partnerstwo publiczno - prywatne korzysta z dwóch ustaw proceduralnych – Prawa Zamówień Publicznych i ustawy o koncesjach na usługi i roboty budowlane. W ocenie prawników zbyt kazuistyczne przepisy PZP powinny być jednak dostosowane do wymagań rynku. Należy również stworzyć jednolitą ścieżkę orzeczniczą. Nowelizacja ustawy o PPP nad którą pracuje MR jest także pożądana. Do końca roku te propozycje w zakresie niezbędnym dla poprawy realizacji inwestycji mają być przyjęte.
- Jeśli to wszystko nad czym intensywnie pracowaliśmy od wielu miesięcy przełożone zostanie teraz na akty prawne i przychylną dla tego rynku politykę rządu, to perspektywy dla rozwoju PPP w Polsce będą bardzo dobre, przekonywał prof. dr bab. Michał Kania z Uniwersytetu Śląskiego, pełnomocnik rektora ds. współpracy w ramach PPP.
Jest to rynek obiecujący, który już istnieje i może stać się motorem i kołem zamachowym dla gospodarki na najbliższe lata.
