ARCHIWUM
VI FORUM LIDERÓW PPP
BANKOWALNOŚĆ I ZARZĄDZANIE PROJEKTEM
W czerwcu odbyła się szósta edycja Forum Liderów PPP, poświęcona realizacji strategicznych inwestycji publicznych w modelu PPP, którą objęliśmy patronatem medialnym. Najważniejsi eksperci w zakresie inwestycji infrastrukturalnych w Polsce brali udział w czterech panelach dyskusyjnych, dotyczących kwestii kluczowych dla realizacji projektów w formule PPP. Konferencja została objęta patronatem honorowym Banku Światowego, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Prezydenta Miasta St. Warszawy i Marszałka Województwa Mazowieckiego, a także Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Ambasady Francji w Polsce, Francusko-Polskiej Izby Gospodarczej, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego, Związku Banków Polskich, Agencji Rozwoju Mazowsza, Łódzkiej Agencji Rozwoju Regionalnego, Związku Powiatów Polskich, Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich.
Po raz pierwszy Konferencja odbyła się w formule hybrydowej – paneliści zebrani w przestrzeni CIC Varso Place w Warszawie wystąpili na żywo w studio nagraniowym z udziałem publiczności, a wydarzenie transmitowane było w Internecie.
W wydarzeniu wzięła udział rekordowa liczba uczestników, tj. ponad 590 osób online oraz 45 stacjonarnie.
Zakres tematyczny pierwszej dyskusji dotyczył etapu przedinwestycyjnego, z uwzględnieniem oceny efektywności. Dyskusja moderowana była przez mecenasa Tomasza Korczyńskiego, z kancelarii Dentons. Agnieszka Lizis, nadzorująca Wydział Inwestycji i Projektów Partnerskich w Biurze Rozwoju Gospodarczego Miasta Warszawy, podkreśliła, że w ostatnich latach zmiany przepisów, wewnętrzne procedury i wsparcie MFiPR doprowadziły do ogromnego rozwoju PPP. Jednak zdaniem Macieja Żywno z firmy Unibep, nowe przepisy mogą mieć wpływ na wydłużony czas procedury – w porównaniu do wcześniejszych lat, zdecydowanie ten krajobraz PPP znacznie się poprawił, ale jeszcze jest wiele rzeczy do zrobienia, można jeszcze lepiej. Zgodził się z tym Robert Abramowski, nadzorujący prace Departamentu PPP w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej – „Można jeszcze lepiej”, to powinno być nasze motto ministerialne i taką zasadę staramy się wdrażać, w szczególności, jeżeli chodzi o naszą współpracę z doradcami. Zawsze mówimy, że można robić lepiej. I myślę, że doradcy są nam za to wdzięczni, bo dzięki temu rozwija się cały rynek, uczymy się wszyscy: my, jako instytucje publiczne, uczą się partnerzy prywatni i rynek doradczy. Ja wiem, że to jest czas i ogromny wysiłek, ale myślę, że to nie jest wysiłek, który pójdzie na marne. Bardzo spodobało mi się to, co powiedział pan Maciej odnośnie szanowania czasu. To jest bardzo ważne, żeby szanować swój czas i podam przykład dotyczący oceny efektywności. Tutaj w szczególności powinniśmy szanować swój czas, przygotowywać takie materiały, które są krótkie, syntetyczne, do rzeczy, które zawierają wnioski i rekomendacje, natomiast pozbawiane są wszelkich ogólników, różnych podręcznikowych stwierdzeń, które są powtarzalne w kolejnych ocenach efektywności. Szanujmy swój czas, nie twórzmy materiałów, które mają setki stron, nikt nie ma czasu tego czytać. Kwestię marnowania czasu poprzez niepoprawnie przygotowane założenia wstępne lub brak porozumienia odnośnie modelu finansowania podniósł również mecenas Tomasz Srokosz, z kancelarii Andersen – Kluczowym terminem, który pojawił się na przestrzeni lat, to słowo modelarz, czyli osoba, która przygotowuje model finansowy. Ocena efektywności to nie jest jeden model, to kilka modeli, w zależności od tego co powie strona prywatna, jakim zasobem wykaże się strona publiczna, w którym momencie te podmioty się spotkają. Jeżeli strony szybko dojdą do porozumienia, to przynajmniej nie marnują czasu.
Grzegorz Szuplewski, Burmistrz Miasta Piastowa, podzielił się doświadczeniem z realizacji inwestycji PPP w rozbudowę liceum – chcieliśmy zrealizować to zadanie za wszelką cenę, a jego wartość przekraczała możliwości inwestycyjne miasta, nie mówiąc o tym, że musielibyśmy na kilka lat zaprzestać prowadzenia kluczowych dla miasta inwestycji. Z punktu widzenia samorządu to jest niesłychanie istotne, że formuła realizacji zadań, dużych, ważnych inwestycyjnych w formule PPP, jest przyjazna o tyle, że nie zamyka drogi do realizacji innych zadań, które można realizować z wykorzystaniem budżetu lub dofinansowań. Burmistrz Piastowa podkreślił też, jak ważna jest akceptacja społeczna przy projektach tego typu. W dyskusji omówiono też potencjał wykorzystania pakietowania projektów.
Drugi panel, moderowany przez Bartosza Mysiorskiego z Centrum PPP, dotyczył zarządzania projektem na etapie operacyjnym, czyli w czasie kiedy partner prywatny utrzymuje infrastrukturę niezbędną do realizacji zadania publicznego lub nią zarządza. Według Macieja Kopańskiego, z funduszu inwestycyjnego Baltcap, na zarządzanie projektem ma wpływ jakość struktury organizacyjnej jednostki publicznej – samorządy, które są dobrze zorganizowane, mają silne struktury, jasny i równy sposób przywództwa – te sobie z PPP na pewno poradzą. Te, które sobie nie radzą tak naprawdę z własnym zarządzaniem i majątkiem, nie poradzą sobie z umową PPP, bo ona jest trudniejsza. Grzegorz Kaczorowski, Dyrektor Biura Inwestycji w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy ocenił, że jego zdaniem podstawowym problemem zarządzania jest jakość umowy – realizując PPP zacznijmy od tego, żeby dobrze napisać umowę, żeby znaleźć narzędzia kontrolne, nieuciążliwe dla projektu. Istotne jest utworzenie pewnych zespołów, które muszą istnieć w trakcie trwania umowy. Z kolei Adrian Ziubiński z firmy Hochtief podkreślił, że odnosząc się do raportów NIK dotyczących projektów PPP, to w raporcie z 2013 roku krytyce poddana była faza przygotowawcza, która już w kolejnym raporcie w 2020 roku została oceniona pozytywnie, natomiast w ostatnim raporcie negatywnie oceniono proces zarządzania projektem, który zależy od zasobów ludzkich – tak jak strona prywatna zabezpiecza Project Managera od realizacji, to samo należałoby wdrożyć od strony publicznej. Przede wszystkim zasoby kompetencyjne osób. To wymaga cyklicznych spotkań, pełnego przygotowania merytorycznego, te podmioty powinny być wdrażane w dyskusje i dialog.Mirosław Józefczuk, Członek Zarządu Warbud zauważył, że sukces projektów PPP zależy od nastawienia promotorów – Zdarzają się projekty gdzie włodarze samorządów są ambasadorami PPP w Polsce. Pamiętam wahania Piastowa, gdzie rozważali czy robić PPP, czy może nie, bo pierwszy przetarg się nie udał. I co się wydarzyło. Wójt z Wiązownej, gdzie wcześniej zrealizowaliśmy projekty szkolne wspólnie z Siemensem, pojechał do Piastowa i był tam ambasadorem PPP – przekonał włodarzy Wiązownej do tego, że nie trzeba się bać, że są to projekty które są realizowalne, że powstają w dobrym tempie, rzadko kiedy są opóźnienia. Należy pokazać, że te projekty się udają. Marek Kuzaka, Prezes Zarządu firmy AMS ocenił, że ważnym usprawnieniem na etapie zarządzania byłaby minimalizacja biurokracji i jednoetapowa decyzyjność po stronie publicznej – Jedno okienko dla obsługi projektów to klucz do sukcesu realizacyjnego, a potem takiego, żeby można było się cieszyć efektem.
Rozmowy ekspertów w trzecim panelu dyskusyjnym poświęcone były możliwości pozyskania atrakcyjnego i długoterminowego finansowania w projektach PPP. Jakość tego finansowania, w szczególności jego koszt, decydują często o możliwości realizacji projektu PPP. Znajomość oczekiwań instytucji finansowych pozwala osiągać pewną równowagę pomiędzy alokacją ryzyk w tego typu projektach, a optymalnym kosztem finansowania, który zwyczajnie zmieści się w budżecie zamawiającego – ocenił moderator dyskusji Przemysław Szulfer z firmy Warbud. Sławomir Liskiewicz z Pekao SA podkreślił, jak ważna jest konsultacja projektu z bankiem już na wczesnym etapie jego planowania – to co my sugerujemy zawsze i tym bardziej jeżeli mówimy o projektach nowych i dużych, to konsultacja z rynkiem, nie tylko rynkiem partnerów prywatnych czy podmiotów prywatnych, które mogą wykonywać takie zadania, ale też z rynkiem finansowym. Jednak moderator zauważył, że istnieje powszechna opinia o braku zainteresowania banków konsultacjami projektów na ich wczesnym etapie.
– Partnerzy powinni wykonać odpowiednią analizę przedrealizacyjną zanim zwrócą się o opiniowanie finansowe, aby uwiarygodnić projekt i temu służy ocena efektywności. Strona publiczna powinna chcieć ją wykonać, a nie tylko musieć – ocenił Maciej Ziomek z firmy EY – sama analiza powinna być przekrojowa i uwzględniać różne aspekty biznesowe, aby mieć kompleksową wiedzę na temat projektu. Taka analiza będzie chętnie analizowana przez banki. Podzielając tę opinię, Anna Łopaciukz BGK oceniła, że bank może ocenić projekt dopiero wtedy, kiedy ma pewne konkretne informacje. Posiadanie ramowej koncepcji zaspokojenia potrzeby inwestycyjnej jest momentem, kiedy można już skorzystać z porady banku na temat w jaki sposób ukształtować projekt, aby uzyskał on finansowanie. Dialog konkurencyjny jest już tym etapem, w którym instytucje finansowe powinny być w temacie. O praktycznych aspektach konsultacji z instytucjami finansowymi opowiedział Konrad Nowak z MPEC Olsztyn, realizujący największe w Polsce przedsięwzięcie PPP, który przyznał, że podczas przygotowywania projektu spotkał się z niemal wszystkimi bankami w Polsce na różnych etapach przygotowania projektu, czego efektem było zrozumienie problematyki „bankowalności” – byliśmy zdecydowanie bardziej już nastawieni na słuchanie, zrozumienie tego, że ta druga strona w tak długim kontrakcie też ma swoje problemy, swoje ryzyka, które musi jakoś zaadresować. Trzeba je wspólnie podzielić, a z drugiej strony też nasza pozycja negocjacyjna była inna, bo po rozmowach z bankami, wiedzieliśmy o co chodzi. Zrozumieliśmy zagadnienia struktury finansowej. Mówiąc krótko, partner prywatny nie mógł nam wszystkiego, że tak powiem kolokwialnie „wcisnąć”. Rozwiązaniem kwestii dobrania odpowiedniej struktury projektu może być standaryzacja dokumentacji projektowej, o czym mówił Arkadiusz Lewicki z BGK – na pewno standaryzacja jest niezbędna, żeby ułatwić podejście i skorzystanie między innymi z instrumentów, które niesie nam też nowa perspektywa finansowa, bo apetyt sektora bankowego w dużej mierze będzie lewarowany również tym, jak to czasami nazywamy, dopalaczem unijnym.
Ostatni panel był dyskusją o transporcie publicznym w formule PPP na przykładzie „krakowskiego szybkiego tramwaju”. Umowę na realizację podpisało z Zarządem Dróg Miasta Krakowa konsorcjum firm PPP Solutions Polska i Gulermak Agir Sanayi Insaat ve Taahhu Projekt. Spłata zobowiązań finansowych ma być pokryta ze środków własnych miasta, wsparcia Europejskiego Banku Inwestycyjnego i środków unijnych z perspektywy 2021-27. W oparciu o krakowskie doświadczenia powstaną wytyczne do pozyskiwania finansowania takich przedsięwzięć w tym wariancie. Dyskusję moderował mecenas Marcin Bejm z kancelarii CMS. Dlaczego ZDMK zdecydował się na realizacje inwestycji w tym modelu? Jak wskazał dyrektor Marcin Hanczakowski, główną przyczyną była chęć podziału ryzyk oraz niższy koszt realizacji inwestycji – biorąc pod uwagę kwestie utrzymania infrastruktury, jej jakości, pozyskiwaniu partnera na okres 20 lat, a także jej wyremontowania po tym okresie, to całość tego projektu jest tańsza. Poza tym wartością dodaną jest kadra i kompetencje, które powstaną po realizacji tego projektu, a które umożliwią nam realizację kolejnych inwestycji. Z perspektywy partnera prywatnego, aby ocenić opłacalność, należy patrzeć na projekt długoterminowo – w zakresie projektu PPP nie chodzi tylko o to, żeby koncentrować się na samym koszcie budowy, ale należy skalkulować koszt całego cyklu życia projektu. Możliwość skorzystania z wcześniejszych doświadczeń na etapie projektowania, optymalizacji kosztów to jest wartość dodana dla takiej firmy jak nasza – ocenił Łukasz Wypych z Gulermak. Jacek Kosiński, który świadczył usługi doradztwa prawnego przy tym projekcie, zwrócił uwagę na to, że obydwie strony wykazały partnerskie podejście przy konstruowaniu warunków umowy i podziale ryzyk, dlatego nie wskazują żadnych trudności na etapie negocjacji. Etap przygotowawczy wskazała jako kluczowy Agata Kozłowska z Investment Support – wyniki analiz weryfikowane są przez konsultacje rynkowe, prawo zamówień publicznych przychodzi z możliwościami wykorzystania dialogu technicznego i wstępnych konsultacji rynkowych, w ramach, których po wstępnych analizach można zderzyć formułę z potrzebami rynku. Partner prywatny nie zaangażuje się w projekt, gdzie nie będzie miał pewności współpracy i eliminacji pewnych barier, bez usunięcia których realizacja projektu będzie niemożliwa. Z kolei zabezpieczenie interesu strony publicznej możliwe jest poprzez prawidłowo wykonaną analizę techniczną – zauważyła Renata Mordak z firmy Multiconsult – zadaniem doradcy technicznego jest zadbać o interes strony publicznej dlatego im bardziej kompleksowe podejście do analizy technicznej, tym lepiej przygotowany projekt.
Podczas konferencji wystąpili też eksperci reprezentujący instytucje amerykańskie, w tym Fernanda Ruiz Nunez z Banku Światowego, oraz David Baxter ze Światowego Stowarzyszenia PPP, który opowiedział o roli jaką pełnią projekty PPP w planach odbudowy gospodarek po pandemii, na przykładzie USA.
Wydarzenie odbyło się dzięki Partnerom wydarzenia, którymi były firmy Hochtief, Gulermak, Baltcap, EY, Bank Pekao SA, Bank Gospodarstwa Krajowego, Andersen, Unibep, Warbud, AMS, Andersen, kancelaria Jacek Kosiński i Dentons. Transkrypcje całej konferencji oraz rejestracja na kolejną edycję dostępne są na stronie www.forumliderowppp.pl
V FORUM LIDERÓW PPP
PRZYSZŁOŚĆ I NADZIEJE INWESTYCYJNE W SEKTORZE REWITALIZACJI
W piątej edycji Forum Liderów PPP wzięła udział rekordowa liczba uczestników, zainteresowanych wykorzystaniem modelu partnerstwa publiczno-prywatnego w realizacji inwestycji rewitalizacyjnych, z uwzględnieniem projektów deweloperskich i koncepcji przestrzeni zrównoważonych. Organizatorem cyklicznych konferencji jest Agencja City z siedzibą w Warszawie. W odróżnieniu od poprzednich edycji, ostatnia odbyła się w formule online.
Motywem przewodnim tegorocznej edycji konferencji Forum Liderów PPP była rewitalizacja, jako katalizator zmian poprawiających jakość życia dla lokalnych społeczności. Jej przeznaczeniem jest nie tylko nowe zagospodarowanie przestrzeni i renowacja budynków, ale przede wszystkim przywrócenie do życia zdegradowanych części miast i uzupełnienie ich o nowe funkcje, w tym społeczne. W dyskusjach panelowych prezentowane były przykłady rewitalizacji w oparciu o polskie studia przypadków, tj. zagospodarowania północnego cypla Wyspy Spichrzów w Gdańsku oraz planowanych w Warszawie inwestycji dotyczących zagospodarowania kwartału zabudowy w okolicy Bazaru Różyckiego wraz z miejską częścią bazaru, a także projekt Osiedla Warszawy.
Każdy z czterech godzinnych paneli poświęconych był innej tematyce, informującej w sposób kompleksowy o przygotowaniu, realizacji i zarządzaniu projektami ppp. Moderatorem pierwszego panelu dotyczącego potencjału wykorzystania modelu partnerstwa publiczno-prywatnego w praktyce, przy wykorzystaniu najlepszych praktyk była prof. Katarzyna Sobiech – Grabka z SGH, reprezentująca Instytut Rozwoju Miast i Regionów. Punktem wyjścia do dyskusji były statystyki realizacji projektów rewitalizacyjnych – Projekty te były zwykle punktowe, niespójne i nie były zintegrowane, oceniła profesor. Dodała, że rewitalizacja wymaga przede wszystkim patrzenia na szeroką perspektywę, powinna dotyczyć całych dzielnic lub co najmniej kwartałów ulic, obejmując kompleksowe planowanie wszystkich elementów, które składają się na poprawę jakości przestrzeni publicznej, uwzględniając dziedzictwo kulturowe, zabytki, szeroko pojętą infrastrukturę (drogową, mieszkaniową, komunikacyjną, edukacyjną i kulturalną), a ponad wszystko nastawienie prospołeczne.
Potwierdziła to prof. Katarzyna Pałubska, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, analizując projekty związane z ochroną zabytków. – Istnieje potrzeba implementacji realnie zintegrowanych działań, gdzie gmina wskazywałaby kierunki rozwoju w sposób kompleksowy, uwzględniając duże obszary miejskie, jednak na ten moment brak jest spójności, w której byłoby widać odpowiedzialność i kreację ze strony organów publicznych. Miniestertwo wspiera działania rewitalizacyjne poprzez wskazywanie samorządom i właścicielom prywatnym, że dziedzictwo jest obszarem, który posiada własną wartość ekonomiczno- gospodarczą i potencjał finansowy, z którego należy korzystać.
Prezes Wojciech Ciurzyński z firmy Multibud, realizującej projekt zagospodarowania północnej Wyspy Spichrzów w Gdańsku, uznał za jeden z najtrudniejszych obszarów inwestycji współpracę z konserwatorem zabytków – Na Wyspie Spichrzów jest mnóstwo obiektów zabytkowych, które trzeba uwzględnić w projekcie. Konserwator zabytków ma duży wpływ na ostateczną postać inwestycji, ale jego wizja powinna być spójna z podejściem architektonicznym, a często bywa odwrotnie. Dla inwestora realizacja projektu musi być przede wszystkim dochodowa i istotnym jest, aby konserwator rozumiał pozycję prywatnej firmy, która się tego zadania podejmuje. Często obawa przed konserwatorem i wysokimi kosztami renowacji zabytków jest barierą powstrzymującą prywatnych inwestorów przed zainteresowaniem inwestycją.
W ocenie Bartosza Rozbiewskiego z Wydziału Polityki Przestrzennej w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego Miasta Stołecznego Warszawy, przed przystąpieniem do każdej inwestycji powinno się przeprowadzić dobre rozpoznanie rynku. – Prawidłowe przygotowanie projektu daje największą szansę na jego powodzenie. W urzędach nie zawsze są osoby, które mają wszechstronne doświadczenie, dlatego ważne jest aby zaprosić do procesu planowania na samym wstępie osoby, które mają wiedzę w tym zakresie i odpowiednie kwalifikacje. W Warszawie stosowane są w tym celu Warsztaty Trójstronne, w których uczestniczy lokalna społeczność, potencjalni inwestorzy i przedstawiciele urzędu.
Mirosław Nizio, architekt- urbanista, ocenił, że architekci również mogliby uczestniczyć w tego typu spotkaniach. On sam, realizując zamówienia rewitalizacyjne, organizował wielokrotnie konsultacje społeczne, których celem było przede wszystkim zrozumienie potrzeb społeczności i zdefiniowanie nowoczesnych funkcjonalności obszarów zdegradowanych, które będą zgodne z oczekiwaniami użytkowników.
Drugi panel moderowany przez Adrianę Mierzwę- Bronikowską dotyczył aspektów prawnych i proceduralnych w procesie wyłaniania partnera, a trzeci najlepszych praktyk w przygotowaniu i strukturyzacji projektów rewitalizacyjnych. Paneliści koncentrowali na zagadnieniach związanych z konstruowaniem poszczególnych elementów umowy, budżetem i zarządzaniem projektami. W dyskusji podkreślono, że specyfiką projektów rewitalizacyjnych jest ich rozmiar i zakres. Są to zwykle projekty bardzo duże i złożone, uwzględniające wiele obszarów.
Dyrektor Departamentu PPP w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Lilianna Bogusz, podkreśliła, że czynniki społeczne stają się priorytetem rewitalizacji, zgodnie z nowym podejściem wynikającym z Ustawy o Rewitalizacji, ponieważ osiągnięcie wyższego poziom rozwoju gospodarczego wiąże się ze wzrostem oczekiwań społecznych. Dyrektor Marcin Podlecki z firmy Mota Engil zaapelował do samorządów, aby rozmowy z potencjalnymi inwestorami odbywały się przed opracowaniem i opublikowaniem SIWZ, bo takie konsultacje znacznie usprawnią proces.
Mecenas Rafał Cieślak podkreślił jak ważny jest wybór odpowiedniej podstawy prawnej do projektu rewitalizacyjnego. W przeciwieństwie do innych przedsięwzięć, w projektach rewitalizacyjnych nie ma konieczności oparcia o jedną podstawę prawną, ponieważ może to być proces wielowątkowy, składający się z wielu podprojektów. Taka złożona struktura projektu generuje konieczność zorganizowania struktury organizacyjnej po stronie publicznej w taki sposób aby efektywnie zarządzać projektem. Najlepsze praktyki organizacji zespołów omówiła Mecenas Agata Kozłowska. Jednym z decydujących elementów jest powołanie zespołu roboczego po stronie publicznej, w którym znajdują się osoby decyzyjne w kontekście zagospodarowania przestrzeni oraz budżetu, w odniesieniu do elementów prawnych i elementów organizacyjnych.
Trzeci panel, prowadzony przez Alinę Sarnacką, poświęcony był stosowaniu najlepszych praktyk w przygotowaniu i strukturyzacji projektów rewitalizacyjnych, realizowanych w formule ppp. Paneliści dyskutowali o rewitalizacji, jako procesie kompleksowym, który wymaga diagnostyki i wyznaczania obszarów, które mogą podlegać takim procesowym. Należy ustalić czy taki obszar ma potencjał rozwojowy, który umożliwia prowadzenie działalności biznesowej. Dopiero po przeprowadzonej analizie efektywności podmiot publiczny zadecyduje, czy zainicjować postepowanie ppp, a podmiot prywatny, czy nie jest narażony na zbytnie ryzyko inwestycyjne.
Moderator podkreśliła konieczność synergii pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w procedurę ppp, gdzie oprócz inwestora i urzędu należy uwzględnić istotną rolę instytucji finansującej oraz doradców finansowych, prawnych i technicznych. Prawidłowa strukturyzacja projektu zależy w największym stopniu od fazy przygotowawczej, w której powinni uczestniczyć wszyscy interesariusze projektu.
Marzena Rytel, dyrektor CEE Infrastruktura w PwC podkreśliła, że ocena efektywności opiera się na analizie interesariuszy, analizie technicznej, prawnej, popytu, ryzyka, ekonomiczno- finansowej i podatkowej. Nieprawidłowe badanie rynku, opis niezgodny z interesem partnera prywatnego, kończy się zwykle brakiem ofert.
Podobne podejście do kwestii efektywności przedstawił dyrektor Maciej Kopański z firmy Baltcap. – Opis przedsięwzięcia musi być odpowiedzią na konkretne potrzeby, uwzględniające perspektywy wielu interesariuszy, ale musi być jednocześnie na tyle elastyczny, aby uwzględniał zmiany zachodzące na rynku. Jest to szczególnie ważne w odniesieniu do aktualnej sytuacji związanej z pandemią, gdzie drastycznie zmieniły się uwarunkowania i schematy zachowań konsumentów.
Dyrektor Biura Rozwoju Gospodarczego w Urzędzie Miasta St. Warszawy, Grzegorz Kaczorowski, ocenił, wbrew opiniom teoretyków, że najbardziej efektywne są projekty, które mają silny aspekt komercyjny, ponieważ budują zaplecze gospodarcze dla rewitalizowanego obszaru, dając przy tym największy skutek rewitalizacyjny, w postaci lepszej tkanki miejskiej, uwzględniającej potencjał obszaru, który umożliwia utrzymanie się biznesu, a tym samym gwarantuje samowystarczalność nowej przestrzeni.
W dyskusji podkreślono rolę instytucji finansującej jako trzeciego partnera w projektach ppp. Dyrektor Sławomir Listkiewicz z Banku Pekao S.A. ocenił, że ważne jest uświadomienie sektorowi publicznemu, że podmioty sektora finansowego są głównym, kluczowym dostawcą kapitału do takich dużych projektów. Dlatego duże, skomplikowane projekty, wymagające dłuższego czasu przygotowania, powinny być włączane do dialogu rynkowego na jak najwcześniejszym etapie.
Ostatni panel, moderowany przez mec. Tomasza Korczyńskiego był podsumowaniem kilkugodzinnej dyskusji i prezentacją wniosków, które z niej wynikają. Przedstawiciel firmy Warbud, która jest liderem na polskim rynku w dziedzinie realizacji zadań inwestycyjnych w formule ppp, dyr. Przemysław Szulfer, podkreślił, że przy realizacji projektów ppp korzystają z doświadczenia firm na rynkach francuskich, niemieckich. Jednak jest to trudne, ponieważ nadal jesteśmy kilka kroków za tymi krajami, które w pewnym stopniu na ppp zbudowały szereg obiektów infrastrukturalnych, wpisały ppp w strategię rozwoju i rozwoju infrastruktury publicznej. – U nas mówi się cały czas o znaczeniu ppp dla rozwoju gospodarki, ale nadal nie wykorzystujemy potencjału jaki za sobą niesie ten model. Czas pandemii przekłada się w dużym stopniu na finanse samorządów, dlatego ta sytuacja może przełożyć się na wzrost popularności formuły ppp wśród samorządów, skomentował.
W dyskusji omówiono szczegółowo znaczenie finansowania dla projektu z perspektywy partnera prywatnego. Dyrektor Szulfer przyznał, że warunki finansowania negocjowane są z bankiem jeszcze przed złożeniem oferty, ponieważ koszt finansowania jest ważnym komponentem ceny. Podejście to poparła Anna Łopaciuk, manager w banku BGK, która podkreśliła, że im wcześniej rozpocznie się rozmowę z bankami, tym szybciej dojdzie do zamknięcia finansowego. Bank dokonuje oceny projektu po otrzymaniu pełnej dokumentacji obejmującej model finansowy, raporty techniczne, prawne, weryfikujące wszelkie ryzyka oraz umowę.
Zdaniem ekspertów popularność ppp będzie coraz większa, ponieważ potrzeby inwestycyjne samorządów są rosnące, a wpływy budżetowe w obecnej sytuacji pandemicznej nie pozwalają na pokrycie kosztów tych inwestycji. Należy jednak pamiętać, że ppp to nie jest forma finansowania inwestycji publicznych, a forma ich realizacji. Czynniki finansowe nie powinny być jedyną motywacją do uruchomienia ppp.
Według Macieja Żywno z firmy Unibep, na rynku brakuje partnerskiego podejścia, w którym uczestnicy ppp rozumieją wspólny cel. Nadal funkcjonują barykady pomiędzy sektorem publicznym, a prywatnym, stosuje się licytację kto weźmie więcej ryzyk, nie ma przeświadczenia, że inwestycja jest wspólnym przedsięwzięciem, a sukces czy porażka, będzie sukcesem bądź porażką obu stron. Dlatego konieczne jest budowanie mentalności, w której partner publiczny i prywatny będą faktycznie partnerami wspólnie dążącymi do jednego celu.
Eksperci zgodnie ocenili, że podstawową barierą dla rozwoju ppp była do tej pory duża dostępność funduszy unijnych, jednak w perspektywie kolejnych lat, kiedy dofinansowanie rewitalizacji przestanie być dostępne, popularność ppp będzie rosła.
Wśród panelistów i uczestników konferencji byli przedstawiciele wszystkich interesariuszy projektu inwestycyjnego: jednostek samorządowych, organów administracji rządowej, jednostek badawczo- rozwojowych, kancelarii, doradców, inwestorów, ekspertów branżowych, przedstawicieli instytucji finansujących i doradczych, przedstawicieli świata nauki oraz mediów branżowych.
Kończące się programy dofinansowań unijnych determinują zapotrzebowanie na nowe skuteczne rozwiązania pozyskiwania środków finansowych na realizację zadań publicznych, strategii rozwoju i rewitalizacji. W odpowiedzi na potrzebę rynkową zgłaszaną przez liczne samorządy, na stronie Forum Liderów PPP (www.forumliderowppp.pl/katalog-ekspertów) powstał Katalog Ekspertów PPP, gdzie zamieszczane są wizytówki osób posiadających praktyczne doświadczenie w skutecznej realizacji projektów ppp w Polsce i za granicą. Instytucje wdrażające formułę ppp mają szansę porównać doświadczenie poszczególnych firm i osób oraz nawiązać kontakt jeszcze przed przystąpieniem do realizacji inwestycji. Katalog zawiera również linki do profili w LinkedIn, umożliwiające wirtualny networking w każdym momencie. Eksperci zamieszczający wizytówki gotowi są udzielić wsparcia na każdym etapie realizacji inwestycji.
Wirtualną konferencję obejrzało na żywo ponad 400 osób. Zapis wydarzenia dostępny w kanale YouTube, o nazwie Forum Liderów PPP, uzyskał około 1000 dodatkowych odsłon.
Forum Liderów PPP to wydarzenie cykliczne, które odbywa się co roku pod patronatem ministerstwa odpowiedzialnego za rozwój partnerstwa publiczno- prywatnego w Polsce. W tym roku zostało objęte patronatem honorowym Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.
Dnia 19 czerwca 2019 r. w UOKiK w Warszawie odbyła się IV edycja Konferencji PPP:
IV FORUM LIDERÓW PPP
konferencja pod honorowym patronatem Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju
Czwarta edycja odbyła się dnia 19 czerwca 2019 r. w Warszawie. W wydarzeniu wzięło udział 120 osób. Tematem przewodnim konferencji była infrastruktura transportowa, w tym budowa dróg i autostrad oraz infrastruktury towarzyszącej (mostów, parkingów, elektromobilności) jak również budowa portów. Wydarzenie objęte zostało Patronem Honorowym Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Komisji Europejskiej i Mazowieckiego Urzędu Marszałkowskiego. Głównym Patronem Medialnym została Rzeczpospolita.
Wśród Prelegentów wystąpili: Dyrektor Departamentu Dróg Publicznych w Ministerstwie Infrastruktury, Dyrektor Departamentu PPP w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju, Dyrektor w Europejskim Banku Inwestycyjnym, Dyrektor w Banku Gospodarstwa Krajowego. Stronę publiczną realizującą liczne projekty w modelu PPP reprezentowała Dyrektor Zarządu Dróg Miasta Krakowa, Wiceprezydent Miasta Sopotu i Dyrektor Marketingu Portu Gdynia. Wśród gości honorowych oraz panelistów pojawił się Prezydent Olsztyna oraz Prezes Egis Projects, Burmistrz Podkowy Leśnej, Dyrektor Lafarhe Holcim, Dyrektorzy PWC, Dyrektor AECOM, Starosta Bytowski, Starosta gostyński, Dyrektor NDI, Dyrektor Panek Carshaing, Dyrektor Gulermak oraz Mota Engil Central Europe. W konferencji wzięły udział największe światowe korporacje doradcze i kancelarie prawne oraz liczni przedstawiciele sektora publicznego. Patronem merytorycznym konferencji była pani Alina Sarnacka z Centrum PPP.
Konferencja PPP dotyczyła dwóch sektorów:
INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA
-
budowa infrastruktury drogowej i towarzyszącej
-
parkingi (kubaturowe, podziemne)
-
usługi utrzymania dróg
-
rewitalizacja dworców
-
węzły przesiadkowe (multimodalne)
-
wiaty przystankowe i meble miejskie
-
remonty chodników, dróg rowerowych i przejść podziemnych
-
budowa infrastruktury dla elektromobilności
USŁUGI TRANSPORTOWE
-
organizacja transportu zbiorowego
-
zapewnienie przewozów
-
uruchomienie i zarządzanie systemem wypożyczalni samochodów miejskich
-
rozwój i utrzymanie systemu wypożyczalni rowerów miejskich
Konferencja dedykowana przede wszystkim dla samorządów – wśród uczestników znajdą się przede wszystkim dyrektorzy wydziałów w poszczególnych Urzędach Marszałkowskich, Urzędach Miejskich, Starostwach Powiatowych, zajmujący się kwestiami związanymi z infrastrukturą transportową oraz inne osoby odpowiedzialne w jednostkach samorządu terytorialnego za kwestie infrastruktury transportowej, budowy i renowacji dróg, transportu zbiorowego, zamówień publicznych, pozyskiwanie funduszy unijnych.
Zagadnienia merytoryczne
-
Branże: budownictwo drogowe, parkingi, rewitalizacja dworców, infrastruktura dla elektromobilności, usługi transportowe
-
Nowelizacja ustawy o PPP: Test PPP Ministra ds Rozwoju Regionalnego; Analiza efektywności realizacji przedsięwzięcia w formule PPP przy zastosowaniu ścisłych mierników efektywności realizacji zadań publicznych w ramach PPP analogicznie do metod stosowanych w sektorze prywatnym; dotacje celowe dla partnerów prywatnych na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji związanych z realizacją zadań samorządowych. Aspekty prawne.
-
Instrumenty finansowe, które mogą ułatwić realizację projektów PPP, konsultacje BGK. Bankowalność projektów. Modelowanie finansowe. Analiza ryzyka.
-
Wielkie i małe inwestycje w jakość życia lokalnych społeczności. Skala potencjalnych inwestycji w formule PPP
-
Dlaczego inwestować w PPP? Analiza korzyści z realizacji projektów PPP dla sektora prywatnego
-
Analiza wyboru modelu finansowania inwestycji dla sektora publicznego: PPP kontra PZP. Odpowiedzialność prawna pracowników samorządowych w kontekście ustawy antykorupcyjnej. PPP z udziałem spółek samorządowych. Małe projekty samorządowe. Procedury przygotowawcze krok-po-kroku
-
Inwestycje rządowe. Prezentacja rządowych projektów, które mają być realizowane w formule PPP. Prezentacja stanowiska Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju
-
Jak osiągnąć sukces w partnerstwie publiczno prywatnym? Jak uniknąć porażki? Studium przypadków, analiza zrealizowanych inwestycji i identyfikacja najlepszych praktyk. Doświadczenia zagraniczne, success stories
Dnia 5 grudnia 2018 r. w Warszawie w hotelu Intercontinental odbyła się
Panel dyskusyjny Forum Liderów PPP podczas konferencji Speed uPPP Poland,
organizowana przez Instytut PPP, dotycząca implementacji modelu w inwestycje energetyczne i elektromobilność. W trakcie konferencji jeden z paneli tematycznych dotyczący zagadnień prawnych, przyjął nazwę Forum Liderów PPP ze względu na naszą kooperację organizacyjną. Dla Instytutu pozyskaliśmy patronaty Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju i Ministerstwa Energii, oraz innych patronów honorowych, jak również partnerów prywatnych z obszaru elektromobilności.
Była to III edycja Forum Liderów PPP, organizowana jako integralna część konferencji należącej do Instytutu PPP.
Dnia 22 marca 2017 w UOKiK w Warszawie odbyła się II edycja Konferencji PPP:
II FORUM LIDERÓW PPP
konferencja pod honorowym patronatem Ministerstwa Rozwoju
Patronem medialnym Forum został Dziennik Gazeta Prawna. O swoich doświadczeniach związanych ze skuteczną implementacją formuły współpracy opartej o PPP opowiedzieli przedstawiciele Miasta Krakowa, Płocka, firmy consultingowe, prawne oraz Warbud i Veolia. Konferencję otworzył Europoseł Adam Szejnfeld. Strategię rozwoju PPP jako skutecznego narzędzia realizacji inwestycji publicznych przedstawiło Ministerstwo Rozwoju.
Forum Liderów PPP dedykowane jest samorządom zainteresowanym realizacją inwestycji publicznych w modelu alternatywnym do przetargu publicznego, w którym cena oferenta nie jest kluczowym czynnikiem oceny. W wydarzeniach biorą udział przedstawiciele sektora publicznego i firm prywatnych, oraz eksperci posiadający praktyczne doświadczenie w implementacji partnerstwa publiczno- prywatnego.
1. Identyfikacja obszarów potencjalnej implementacji modelu PPP.
Rola modelu PPP w realizacji założeń krajowej polityki miejskiej, lokalnych strategii rozwoju i działań rewitalizacyjnych. Implementacja formuły PPP przy realizacji przedsięwzięć o znaczeniu strategicznym dla rozwoju lokalnych społeczności. Identyfikacja obszarów oraz wprowadzenie modelu w okolicznościach sprzeciwu i trudnych warunkach politycznych. Fundamentalna dyskusja dla tych, którzy chcieliby zrozumieć w jakich obszarach można wykorzystać PPP, w jaki sposób zoptymalizować wydatki budżetowe za pomocą modelu, jak wprowadzić rozwiązania umożliwiające koncentrację na jakości wykonania projektu, a nie tylko na cenie oferenta, oraz jak efektywnie przeprowadzić projekt od początku do końca. Dyskusja dotyczyć będzie wielu sektorów: energetyki (gaz, ropa), telekomunikacji, utylizacji odpadów połączonej z kogeneracją energii (biogazownie, nowoczesne składowiska odpadów), dróg płatnych oraz sieci wodno-kanalizacyjnych.
Eksploracja dróg rozwoju PPP, przy wykorzystaniu zestawów dostępnych zasobów w danym regionie, generujących unikalne środki będące odpowiedzią na skomplikowane zapotrzebowania infrastruktury publicznej. Analiza możliwości wykorzystania formuły PPP dla realizacji koncepcji rewitalizacji oraz zagadnienia miasto zrównoważone - smart city, czyli miasto, które spełnia kryteria efektywności energetycznej, dysponuje nowoczesnymi oczyszczalniami ścieków i zakładami utylizacji odpadów oraz propaguje niskoemisyjną mobilność.
2. Implementacja modelu PPP
Analiza przebiegu przykładowych projektów realizowanych w tej formule z perspektywy sektora prywatnego oraz firm consultingowych. Proces implementacji modelu, najlepsze praktyki w przygotowywaniu projektu, długofalowe negocjacje w postaci procedury otwartej lub ograniczonej, rola publicznego partnera, np. samorządu lokalnego w przygotowaniu warunków SIWZ, struktura organizacyjna, kapitałowa oraz struktura zarządzania danym przedsięwzięciem lub nowo utworzoną spółką pwik, analiza rodzajów modeli realizacyjnych w systemie formuły ppp, ustalenie modelu zrządzania, utrzymania oraz momentu przekazania powstałego majątku wspólnego przedsięwzięcia, szczegółowy biznesplan oraz wielowariantowa analiza opłacalności danego przedsięwzięcia. Konstrukcja przetargów w modelu PPP i hierarchizacja zadań w projekcie (zarządzanie projektem). Podział ryzyka w projektach oraz analiza procedur i kryteriów wyboru partnera prywatnego, czynniki mogące wpłynąć negatywnie na przebieg implementacji. Modele wynagrodzenia partnera prywatnego (rozliczanie dofinansowania UE w ramach wynagrodzenia partnera prywatnego, opłaty za dostępność).
